Ludwik Krzywicki : on the social issue, socialism and democratic illusions

Autorem tekstów źródłowych jest Ludwik Krzywicki. Wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrzył Krzysztof Mazur. Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2018-2023, nr projektu 11H 18 0061 86. Patronat nad serią Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Tom zawiera dziesięć esejów Ludwika Krzywickiego (1859-1941), klasyka polskiej socjologii, jednego z pierwszych popularyzatorów oraz tłumaczy na język polski dzieł Karola Marksa. W esejach takich jak "Idea a życie", "Świadomość w rozwoju społecznym" czy "Wędrówka idei" Krzywicki rozwija perspektywę realizmu społecznego. Zmiany społeczne są dla niego efektem przemian w obszarze gospodarczo-technologicznym. Nie był przy tym deterministą historycznym, gdyż doceniał rolę jednostki w dziejach, o ile potrafiła ona osadzić swoje postulaty reformatorskie w obiektywnych realiach zmieniających się interesów ekonomicznych. Emancypacja dokonuje się najpierw za sprawą przemian gospodarczych, a dopiero w drugiej kolejności w wyniku zmian o charakterze kulturowym. Myśl Krzywickiego stanowi ciekawy kontrapunkt dla współczesnych polityk tożsamości.

Ludwik Krzywicki (1859-1941) occupies a significant position within the first cohort of modern Polish sociology, especially for his pioneering efforts in translating the works of Karl Marx into Polish. His scholarly oeuvre, exemplified in essays such as "The Idea and Life," "Development of The Social Consciousness," and "The Journey of Ideas," encapsulates Krzywicki's profound insights into the trajectory of modern societies. Central to his analytical framework is a realist perspective wherein he posits that social transformations stem primarily from shifts within the economic and technological spheres. However, Krzywicki's intellectual stance distinguishes itself from historical determinism, as he acknowledges the agency of the individual within historical processes, contingent upon the ability to anchor reformist aspirations in the objective realities of evolving economic interests. Krzywicki articulates a nuanced perspective on emancipation, wherein he contends that culture is an effect of economic metamorphoses. Consequently, Krzywicki's scholarly contributions serve as a compelling counterpoint to contemporary manifestations of identity politics, offering an alternative lens through which to apprehend the interplay between socio-economic forces and cultural narratives in the construction of collective identities.