Analiza porównawcza przekładów wybranych fragmentów Miasta Ślepców José Saramago na język polski

Comparative analysis of the translations of selected excerpts from Blindness by José Saramago into Polish

José Saramago jest uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury portugalskiej, który wraz z rozwojem swojej kariery literackiej stworzył unikalny styl charakteryzujący się narracją pełną przysłów i interpunkcją wykraczającą poza konwencjonalne normy. Ta innowacyjność w pisarstwie autora może stanowić ogromne wyzwanie dla tłumaczy jego dzieł. Celem niniejszej pracy jest zatem przeprowadzenie analizy porównawczej tłumaczeń wybranych fragmentów powieści Miasta Ślepców na język polski, z perspektywy ortonomii i bermanowskich tendencji deformacyjnych. Przyjrzymy się, w jaki sposób Elżbieta Milewska i Zofia Stanisławska poradziły sobie z osobliwym stylem Saramago, oraz zbadamy, czy zastosowane przez tłumaczki rozwiązania odzwierciedlają pierwotne intencje autora. Jeśli nie, postaramy się zidentyfikować wszelkie odstępstwa i ewentualne straty wynikające z procesu tłumaczenia. Część teoretyczna niniejszej pracy opiera się na badaniach Antoine'a Bermana, jak również rozważaniach i uwagach Jerzego Brzozowskiego.

José Saramago is considered one of the most prominent writers in Portuguese literature who, throughout his literary career, developed a unique style marked by a narrative full of proverbs and unconventional punctuation. This innovation in the author's writing may prove to be a great translation challenge. Therefore, in this thesis, we aim to conduct a comparative analysis of the translations of selected excerpts from the novel Blindness into Polish, from the perspective of orthonymy and Berman's deformation tendencies. Thus, we will examine how the two translators, Elżbieta Milewska and Zofia Stanisławska, dealt with Saramago's peculiar style, and analyse whether the solutions employed by them reflect the author's original intentions. If not, we will attempt to identify any potential deviations and losses resulting from the translation process. The theoretical framework is based on Antoine Berman’s theory, as well as on the considerations of Jerzy Brzozowski.

José Saramago é considerado um dos mais proeminentes escritores da literatura portuguesa que, ao longo da sua carreira literária, desenvolveu um estilo único marcado pela narrativa repleta de provérbios e de pontuação fora do modelo convencional. Essa inovação na escrita do autor pode revelar-se um grande desafio para os tradutores das obras dele. Nesse sentido, na presente dissertação, temos como objetivo realizar uma análise comparativa das traduções dos trechos selecionados do romance Ensaio sobre a Cegueira para o polaco sob a ótica da ortonímia e da analítica bermaniana das tendências deformadoras. Sendo assim, verificaremos como as duas tradutoras, Elżbieta Milewska e Zofia Stanisławska, lidaram com o estilo peculiar de Saramago e analisaremos se as soluções empregadas pelas tradutoras refletem a intenção original do autor. Senão, tentaremos identificar nas versões delas os desvios e as perdas eventuais resultantes do processo tradutório. O enquadramento teórico baseia-se numa perspetiva presente nos estudos de Antoine Berman, bem como nos comentários e considerações de Jerzy Brzozowski.