Art and artists in contemporary American biographical cinema: Basquiat (1996), Pollock (2000) and Frida (2002)

Celem niniejszej pracy jest analiza gatunku filmu biograficznego (biopic), a szczególnie jego podgatunku, tj. filmów przedstawiających życie osobistości ze świata sztuki. W pracy postawiono tezę, że kinowe biografie artystów są w dużej mierze oparte na konwencjach gatunkowych oraz stereotypach dotyczących sztuki i artystów. Przedmiotem analizy są trzy dzieła reprezentujące ten właśnie rodzaj filmu biograficznego, tj. Pollock (2000, reż. Ed Harris), Basquiat (1996, reż. Julian Schnabel) oraz Frida (2002, reż. Julie Taymor).Praca podzielona jest na cztery rozdziały. Pierwszy z nich stanowi teoretyczne wprowadzenie do analizy, przedstawiając kluczowe informacje na temat gatunku biopic. W tej części pracy omówiono m. in. historię gatunku i najważniejszych jego reprezentantów, główne konwencje filmu biograficznego oraz przegląd filmów ukazujących życiorysy znanych postaci ze świata sztuki. Kolejne trzy rozdziały stanowią szczegółową analizę filmów Pollock, Basquiat i Frida.W drugim rozdziale filmy te omówione są pod kątem schematów dotyczących fabuły i przedstawienia życia artysty jako pasma wzlotów i upadków, w którym osiąga on ogromną sławę i jest doceniany w środowisku, jednak ostatecznie na jego drodze staje przeszkoda (alkohol, narkotyki, choroba), prowadząca do jego upadku. Opisano tu także, w jaki sposób filmy wykorzystują mit szalonego geniusza, prezentując artystę jako postać obdarzoną niezwykłym talentem i często ekscentryczną, ale zarazem tragiczną i czasem niezrozumianą przez otoczenie. Rozdział trzeci omawia natomiast rolę rodziny w kształtowaniu się bohatera filmowej biografii jako artysty i człowieka, znaczenie relacji romantycznych oraz przyjaźni jako ostoi w jego burzliwym życiu, a także wpływ mentora na jego rozwój twórczy. Czwarty rozdział poświęcono opisowi wizualnego przedstawienia sztuki bohatera-artysty na ekranie oraz przebiegu procesu tworzenia. Wnioski z dyskusji przedstawiono w końcowej części pracy.

The aim of this work is to analyze the genre of biographical films (biopics), specifically focusing on its subgenre, i.e. films depicting the lives of personalities from the art world. The thesis of this study proposes that cinematic biographies of artists largely rely on genre conventions and stereotypes related to art and artists. The analysis focuses on three works representing this type of biographical film, i.e. Pollock (2000, dir. Ed Harris), Basquiat (1996, dir. Julian Schnabel), and Frida (2002, dir. Julie Taymor). The thesis is divided into four chapters. The first chapter serves as a theoretical introduction to the analysis, providing essential information about the biopic genre. This section discusses the history of the genre, its significant representatives, and the main conventions of the biographical film. It also provides an overview of films portraying the life stories of well-known figures from the art world. The following three chapters give a detailed analysis of the films Pollock, Basquiat, and Frida.In the second chapter, these films are examined in terms of plot patterns and the portrayal of the artist's life as a series of highs and lows, in which they achieve immense fame and recognition within their community but ultimately face obstacles (such as alcohol, drugs, or illness) that lead to their downfall. This chapter also explores how the films utilize the myth of the tortured genius, presenting the artist as a character endowed with extraordinary talent, often eccentric but also tragic and occasionally misunderstood by their surroundings. The third chapter discusses the role of family in shaping the protagonist of the cinematic biography as an artist and as a human being, emphasizing the significance of romantic relationships and friendships as anchors in their tumultuous life. It also examines the influence of mentors on their creative development. The fourth chapter is devoted to the visual representation of the hero-artist's art on the screen and the creation process. The conclusions drawn from the discussion are presented in the final part of the thesis.