Catalan preacher and theologian Marcus Bonifili (decd. 1453) and his contacts with the Polish intellectual elite from the first half of the 15th century : reconnaissance

Artykuł powstał w ramach grantu Inicjatywa Doskonałości UJ (2022)

Marek Bonifili (znany również jako Bonfil lub Bonfili) z Katalonii nie jest postacią szczególnie znaną. Zachowane źródła (zwłaszcza listy i kazania) przedstawiają go jako żarliwego kaznodzieję i niezwykle skutecznego retora. Był profesorem teologii, pełniącym posługę kapłańską w Gironie, Perpignan i Barcelonie. W latach 1440-1447 był ambasadorem soboru bazylejskiego w Polsce, a w latach 1452-1453 służył kardynałowi Antoniemu Cerdà i Lloscos. Jego kazania, głoszone w Perpignan, Rzymie, Bazylei, Lozannie i Krakowie znajdują się w kilku kodeksach (w Ołomuńcu, Oksfordzie, Brunszwiku, Augsburgu, Wrocławiu, Erlangen-Nuremberg i Budapeszcie) oraz w rękopisie, który wyszedł spod ręki samego Marka (kodeks z Barcelony). Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej części omówiono te elementy biografii Marka Bonifilego, które zostały zrekonstruowane na podstawie źródeł drukowanych i rękopiśmiennych. Część druga dotyczy działalności Marka na soborze bazylejskim. Część trzecia zawiera analizę działalności Bonifilego jako przedstawiciela i ambasadora soboru bazylejskiego w Polsce w latach 1440-1447. W ostatniej części omówiono szczegóły pobytu Bonifilego w Krakowie w latach 1444-1450 oraz jego inicjatyw na rzecz Polaków w Rzymie w latach 1450-1453. W tej części szczególną uwagę poświęcono relacjom Marka z kilkoma wybitnymi przedstawicielami Uniwersytetu Krakowskiego i duchowieństwem. Dlatego też głównym celem artykułu jest rekonstrukcja biografii Bonifilego w oparciu o dokumenty bazylejskie i polskie oraz wskazanie jego wieloaspektowych powiązań z elitą intelektualną i wyższym duchowieństwem Polski późnośredniowiecznej, m.in ze Stanisławem Sobniowskim, Janem Elgotem, Mikołajem Spicymirem, Janem z Dąbrówki, Janem Długoszem i Zbigniewem Oleśnickim.

Marcus Bonifili (also known as Bonfil or Bonfili) from Catalonia is not a particularly well-known figure. Preserved sources (especially letters and sermons) present him as a passionate preacher and an extremely effective rhetorician. He was a professor of theology and a priest in Girona, Perpignan, and Barcelona. In the years 1440-1447 he was the ambassador of the Council of Basel in Poland, and in the years 1452-1453 he was in the service of Cardinal Antoni Cerdà i Lloscos. The sermons are included in several copies (in Olomouc, Oxford, Brunswick, Augsburg, Wrocław, Erlangen-Nürnberg, and Budapest) and in the manuscript written by Marcus himself (the codex from Barcelona). The article consists of four parts. The first part discusses those elements of Marcus Bonifili’s biography that were reconstructed based on printed and handwritten sources. The second part is related to Marcus’s activities at the Council of Basel. The third part contains an analysis of Bonifili’s actions as a representative and ambassador of the Council of Basel in Poland between 1440-1447. In the last part, details of Bonifili’s stay in Krakow between 1444-1450 and his initiatives on behalf of Poles in Rome between 1450-1453 are discussed. In this section, particular attention is paid to Marcus’s relationship with several prominent representatives of the Kra kow University and clergy. Therefore, the main aim of the paper is to reconstruct Bonifili’s biography, based on Basel and Polish documents, and to indicate his multi-faceted ties with the intellectual elite and higher clergy of late-medieval Poland, including Stanisław Sobniowski, Jan Elgot, Mikołaj Spicymir, Jan of Dąbrówka, Jan Długosz, and Zbigniew Oleśnicki.