Towards differences. The perception of “the Other” in literature and contemporary culture

W niniejszej pracy podjęłam próbę prześledzenia inności zarówno w literaturze, jak i kulturze przejawiającej się w odmienności i upośledzeniu przede wszystkim dziecka. W kulturze odmienność kojarzona była przede wszystkim z chorobą psychiczną, co odzwierciedla występowanie tzw. wiejskiego głupka. Zwrócę uwagę na proces kształtowania się odmienności w świadomości ludzkiej. Każdy z wybranych przeze mnie bohaterów literackich jest w jakiś sposób naznaczony ową innością, odmiennością czy obcością. Przedstawione w pracy postacie z pogranicza zarówno literatury, jak i kultury, są reprezentantami odmienności we współczesnym im świecie. Są oni wykluczeni ze społeczeństwa, na skutek postępowania zgoła innego, nie przystającego do norm cywilizacyjnych czy kulturowych. Dobór bohaterów prezentowanych w pracy jest nieprzypadkowy. Każdy z nich zachowuje się w sposób niekonwencjonalny, a nawet tajemniczy, co zasługuje na miano inności i to rozpatrywanej w różnej postaci. Perspektywa postrzegania inności zawsze niesie w sobie uprzedzenia, często podyktowane niewiedzą, lękiem, obawami przed tym, co nieznane. Społeczeństwo przyjmuje postawę ambiwalentną bądź wrogą. Niestety często jest to mechanizm procesów doprowadzający do wycofania i fizycznej alienacji z życia społecznego Na barkach rodziny spoczywa ciężar konsekwencji wychowania i życia z innym. Akceptacja odmienności w społeczeństwie zawsze będzie kwestią sporną, gdyż jest to problem złożony i wielowymiarowy, tworzący granicę między zdrowymi a odmiennymi.

In this thesis I made an attempt to trace the of difference both in the literature and culture, primarily disability of child. In culture, difference was associated with mental illnesses which reflects presence of village idiot. I'll pay attention to the formation of the differences in human consciousness. Each of the authors selected by me in some way is marked by the difference, otherness or strangeness. The figure presented in thesis from border both literature and culture, are representative of diference in the modern world. They are excluded from society as a result of conduct departing from the norms of cultural and civilizational. Selecting the characters presented in the paper is not accidental. Each behaves in an unconventional way and even mysterious, which deserves the name of otherness. Society accepts ambivalent or hostile attitude to being different. Unfortunately, it is often a mechanism which will lead to the withdrawal process and physicaly alienation from society. Acceptance of diversity in society will always be a contentious issue, as it is a complex and multidimensional issue, forming the border between healthy and different.