From pre-war comedy to feminist manifesto. Musical in Polish cinema

Musical, którego lata świetności przypadają na okres kina klasycznego, stał się jednym z najbardziej popularnych gatunków filmowych, produkowanych w ówczesnym Hollywood. Niniejsza praca bada występowanie musicalu w kinie polskim.Pierwszy rozdział przywołuje musical zachodni, jego rozwój, konwencje, jakie wykształcił i ich przetworzenia w kolejnych latach. Drugi rozdział koncentruje się na stworzonych przez polską kulturę warunkach, w jakich funkcjonowała rodzima odmiana gatunku, uwzględniając kontekst teatru muzycznego oraz rozwoju kina popularnego, którego częścią były polskie próby musicalowe. Trzeci rozdział stanowi analizę wybranych przykładów filmowych, począwszy od przedwojennych komedii, wykazujących wiele punktów zbieżnych z amerykańskim musicalem klasycznym, poprzez pełne kompromisów między ideologicznymi założeniami, wizją twórczą i oczekiwaniami publiczności kino czasów PRL-u, po filmy tworzone w oczekiwaniu na transformację ustrojową i produkcje współczesne, poddające czasy przemian rewizji. W pracy poruszone zostały wątki ogólnego obrazu polskiego musicalu, jego zgodności ze światowymi wzorcami, wpływu odmiennej od kapitalistycznej ideologii na omawiane filmy, biegłości twórców w posługiwaniu się gatunkowymi konwencjami.

The musical, which had its glorious years in classical cinema, became one of the most popular film genres produced in Hollywood at that time. This study is an attempt in exploring the occurrence of the musical in Polish cinema.The first chapter recalls the Western musical, its development, the conventions it established and their transformations in subsequent years. The second chapter focuses on the conditions created by Polish culture in which the native variety of the genre functioned, taking into consideration the context of musical theater and the development of popular cinema, of which Polish musical attempts were a part. The third chapter is an analysis of selected film examples, from pre-war comedies, showing many similarities with the American classical musical, through the cinema of the People's Republic of Poland era, full of compromises between ideological principles, creative visions and expectations of the audience, to films created in anticipation of the political transformation and contemporary productions, revising the times of changes. The paper discusses the general image of the Polish musical, its compatibility with global models, the influence of ideology contrary to capitalism and the ability of filmmakers to use genre conventions.