Promissory note in blank as collateral of a consumer credit

Przedmiotem niniejszej pracy jest odpowiedź na pytanie, czy bezpieczne z perspektywy konsumenta jest zabezpieczanie roszczeń wynikających z umowy o kredyt konsumencki przy wykorzystaniu weksla in blanco. W ostatnim czasie zyskał on szczególną popularność przy zabezpieczaniu niewielkich roszczeń, najczęściej nieprzekraczających kilkunastu tysięcy złotych. Często służy do zabezpieczania umów pożyczek udzielanych przez podmioty prowadzące działalność zbliżoną do bankowej, przy wykorzystaniu prywatnoprawnej swobody umów, tzw. parabanki. Zdarza się, że podmioty te wykorzystują cechy weksla do ograniczania uprawnień konsumenckich, na co pozwolić nie może zarówno prawodawca polski, jak i unijny.Praca podzielona została na cztery rozdziały. W pierwszym rozdziale autor skupił się na zagadnieniach ogólnych. Przedstawione zostały najistotniejsze cechy weksla in blanco oraz udzielona została odpowiedź na pytanie, dlaczego to akurat ten papier wartościowy nadaje się do zabezpieczania roszczeń. Drugi rozdział poświęcony został sposobom przenoszenia praw z weksla. Autor pochylił się nad tym czym jest indos i czym różni się od przelewu praw. W rozdziale numer trzy omówione zostały zagadnienia prawa materialnego dotyczące weksla in blanco oraz ich związki z ochroną konsumenta. Rozdział czwarty, stanowiący najistotniejszą część pracy poświęcony został zagadnieniom typowo procesowym oraz ich powiązaniom z dyrektywami konsumenckimi. Autor bazował na najświeższym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz nowościom legislacyjnym.Ze zgromadzonych materiałów wynika, że aby uznać weksel in blanco jako bezpieczny dla konsumenta środek zabezpieczania wierzytelności, musiał on przejść długą drogę. Niezbędne okazały się zabiegi prawodawcy ograniczające obrót wekslowy oraz wsparcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dzięki temu konsument nie musi się obawiać, że wystawiony przez niego weksel in blanco użyty zostanie do zapewnienia przedsiębiorcy nieuczciwej przewagi.

The aim of this paper is to answer the question whether it is safe, from the consumer's perspective, to secure claims arising from a consumer credit agreement using a promissory note in blank. The promissory note in blank has recently gained particular popularity serving as collateral for minor claims, usually not exceeding several thousand zlotys. It often serves as collateral securing loan agreements granted by entities conducting business similar to banks, using the freedom of contract, the so-called “shadow banks”. Sometimes these entities exploit the attributes of a promissory note to curtail consumer rights, which is something that both Polish and EU legislators cannot allow.The paper is divided into four chapters. In the first chapter the author has focused on general issues. The most important features of promissory notes in blank have been presented and the question why this particular security is suitable for securing claims has been answered here. The second chapter has been devoted to the ways of transferring the rights from a promissory note. The author has discussed what an endorsement is and how it differs from an assignment of rights. Chapter number three discusses substantive law issues concerning promissory notes in blank and their relationships with consumer protection. The fourth chapter, which constitutes the most important part of the paper, is devoted to procedural issues and their connections with consumer directives. The author has based on the latest jurisprudence of the Court of Justice of the European Union and legislative novelties.Collected materials indicate, that a promissory note in blank has come a long way to be recognised as a safe mean of securing consumers’ debts. Legislator's efforts to restrict the circulation of promissory notes and the support of the Court of Justice of the European Union proved to be essential. As a result, the consumer should no longer be afraid that a promissory note in blank issued by him will be used to give the entrepreneur an unfair advantage.