Józef Wittlin and his imitation of Saint Francis of Assisi

Celem niniejszej pracy magisterskiej jest analiza postawy franciszkańskiej Józefa Wittlina, dwudziestowiecznego pisarza polskiego żydowskiego pochodzenia. Wprowadzenie akcentuje aktualność dzieł i światopoglądu pisarza w XXI wieku oraz niezaprzeczalną wartość artystyczną jego utworów. W pierwszym rozdziale autor zwrócił uwagę na konieczność zrekonstruowania poglądów pisarza na sprawy wojny i pokoju w horyzoncie jego osobistych doświadczeń. Wykorzystany został zatem kontekst I wojny światowej oraz walk polsko-ukraińskich o Lwów. Jednocześnie omówiono sposób rozumienia pacyfizmu i roli poety w czasie wojny, dzięki czemu udało się wyjaśnić dobrowolny charakter udziału Wittlina (oraz jego przyjaciela Józefa Rotha) w I pierwszej wojnie światowej mimo deklarowanego przez niego pacyfizmu. Na przykładzie tekstu „Ze wspomnień byłego pacyfisty” wskazano z kolei, dlaczego czasy po I wojnie nie satysfakcjonowały pisarza i skłoniły go do krytyki pokoju. Poruszona została również problematyka złożonej tożsamości narodowej oraz patriotyzmu pisarza. Z kolei w drugim rozdziale Maciej Wcisło skupia się na franciszkańskich fascynacjach Józefa Wittlina. W tym celu przypomina recepcję postaci świętego na gruncie polskiej literatury, wskazując przy tym możliwe inspiracje i wpływy na twórczość Wittlina ze strony pisarzy młodopolskich. Analizie zostały poddane wiersze, w których występuje postać świętego Franciszka, a także eseje podróżnicze poświęcone Włochom i Asyżowi. Rozdział ten zamykają rozważania na temat nieukończonej biografii świętego Franciszka z Asyżu autorstwa Wittlina. W zakończeniu pracy wskazano na dalsze możliwości badań nad twórczością pisarza i jego poszukiwaniami duchowymi.

The aim of this thesis is to analyze the Franciscan-inspired attitude of Józef Wittlin, a Polish poet of Jewish origins who was born in the 20th century. The introduction stresses the topicality of the poet’s world view and his works in the 21th century and their undeniable artistic value. In the first chapter the author notes the necessity of the reconstruction of Józef Wittlin’s outlook on war and peace in the context of his personal experiences. Therefore, the author uses the context of World War I and Polish-Ukrainian fighting for Lwów. Concurrently, the author discusses Wittlin’s understanding of pacifism and the role of poet in the time of war, and therefore explains Wittlin’s (and his friend, Józef Roth) voluntary participation in World War I, despite his pacifist attitude. On the example of „Ze wspomnień byłego pacyfisty” („The memoirs of ex-pacifist”) the author indicates the reason why the post-war times were not satisfying to the poet and motivated him for his critique of peace. Furthermore, the author brings up the topic of the complex national identity and patriotism of the poet. In the second chapter, Maciej Wcisło focuses on Franciscan-inspired fascinations of Józef Wittlin. For this purpose, the author concentrates on the perception of Saint Francis of Assisi in Polish literature, indicating possible inspirations and influences on Wittlin’s works from writers of Young Poland period. The author analyzes poems referring to Saint Francis and also travel essays dedicated to Italy and Assisi – the author also notes Wittlin’s relationship to Italy. At the end of the chapter the author thoughts on Wittlin’s unfinished biography of Saint Francis of Assisi. In the conclusion of the thesis the author indicates further possibilities of research on related to Józef Wittlin’s works and his spiritual exploration.