Literary music by Władysław Żeleński. Operatic adaptation of Juliusz Słowacki's drama.

Tematem pracy jest adaptacja literatury w operze – na podstawie"Balladyny" Juliusza Słowackiego i "Goplany" Władysława Żeleńskiego. Projekt badawczy ma na celu przeprowadzenie analizy porównawczej dramatu i opery, scharakteryzowanie działalności adaptacyjnej Żeleńskiego oraz motywy, dla których sięga po wybrany tekst. W części teoretycznej przywołano definicjęadaptacji, opery i libretta. Ponadto ukazano zakres ingerencji librecistyw treść "Balladyny" i powody, dla których w pewnych momentach odchodził od oryginału oraz wpływ ówczesnej cenzury na libretto. Władysław Żeleński to jedna z najwybitniejszych osobistości polskiego życia muzycznego na przełomie XIX i XX wieku. Był kompozytorem, pedagogiem, a jego niezwykle bogata twórczość adaptacyjna świadczy, iż literatura ówcześnie była fundamentem niezbędnym do skomponowania muzyki wokalnej, mającej charakter narodowy. W jego dorobku możemy dostrzec zainteresowania czytelnicze, wartości, którymi się kierował, a także pewien spójny zamysł artystyczny.

The subject of the work is the adaptation of literature in opera – based on"Balladyna" by Juliusz Słowacki and "Goplana" by Władysław Żeleński. The research project aims to conduct a comparative analysis of drama and opera, characterize Żeleński's adaptation activity and the motives for reaching for the selected text. The theoretical part refers to the definition ofadaptation, opera and libretto. In addition, it shows the scope of the librettist's interferencein the content of "Balladyna" and the reasons why at certain moments he departed from the original and the influence of the then censorship on the libretto. Władysław Żeleński is one of the most outstanding personalities of Polish musical life at the turn of the 19th and 20th centuries. He was a composer, teacher, and his extremely rich adaptation work shows that literature at that time was the foundation necessary for composing vocal music with a national character. In his oeuvre we can see his reading interests, the values ​​that guided him, as well as a certain coherent artistic intention.