Architectural researchers in discussion of sources

Recenzowane materiały z konferencji "VII Kongres Mediewistów Polskich" z Katowic 21-23.09.2022

Artykuł ma charakter teoretyczno-metodologiczny. Definiuje specyfikę archeologii architektury (Bauforschung, archéologie du bâti) jako specjalności w obrębie historii sztuki lub/i w obrębie archeologii. Pokazuje różne perspektywy rozumienia architektury jako źródła, zwłaszcza architektury będącej elementem stanowiska archeologicznego, a zatem nieraz różne rozumienia architektury i jej form jako źródła archeologicznego. Archeologia architektury jako subdziedzina dysponująca wyspecjalizowanymi metodami badawczymi, funkcjonująca na pograniczu dyscyplin: archeologii, historii sztuki/architektury oraz architektury w jej współczesnym politechniczno-inżynieryjnym wydaniu ma - wbrew pozorom - bardzo długą tradycję, sięgającą wielkich odkryć architektury antycznej i pierwszych prób jej dokumentowania i analizy. Wykazanie w artykule różnych tradycji badawczych kształtujących się w ciągu XIX i XX wieku, wreszcie wyróżnienie historii sztuki-historii architektury jako osobnej dyscypliny oraz rozwój archeologii jako osobnej dyscypliny jest jednym z zasadniczych fundamentów w różnych podejściu do architektury jako źródła przynoszącego informacje o faktach z przeszłości. Artykuł krytycznie rozprawia się z różnymi postawami w dotychczasowych badaniach nad architekturą w Polsce. Wskazuje kluczowe elementy warsztatowo-źródłowe w postawach badawczych u archeologów architektury/historyków sztuki na tle typowej postawy archeologicznej, która często pomija architekturę odkrytą w resztach archeologicznych jako naczelne źródło pierwotne uznając ją za przedmiot badań innych dyscyplin. Artykuł porządkuje zagadnienie wskazując na jeden z podstawowych wyróżników metod archeologii mianowicie zasadę niszczenia źródła pierwotnego w trakcie eksploracji. Nie dotyczy to jednak architektury, zatem czyni to relikty architektury z przeszłości źródłem pierwszorzędnym i nadającym się do weryfikacji w toku badań kolejnych pokoleń.