"The Lor girl" : the first Iranian talkie and the auto-orientalizing of Iranian culture at the beginning of the 20th century

Bibliogr. s. 98-99

Pojawieniu się aparatu fotograficznego i kinematografu na terenie obecnego Iranu towarzyszyły głębokie przemiany w świadomości Irańczyków. Najbardziej uderzającą różnicą, którą technologie przedstawieniowe uczyniły szczególnie widoczną, była opozycja rozwiniętego Zachodu i zacofanej Persji. To właśnie w tym czasie wykształcił się dyskurs reinterpretujący narodową tożsamość jako wynik kulturowego zapóźnienia. W trakcie tych przemian do władzy doszedł Reza Chan, inaugurujący rządy dynastii Pahlawich. Obrany przezeń kurs skierował kraj na tory modernizacji, laicyzacji, nacjonalizmu i centralizacji władzy. W takim kontekście powstał pierwszy irański film dźwiękowy, Dziewczyna z Lorestanu (1933). Dzieło Abdol-Hosseina Sepanty odniosło bezprecedensowy komercyjny sukces, będąc jednocześnie świadectwem wiary autora w powodzenie modernizacyjnego programu nowej polityki. Jako klasyczny melodramat i zarazem film propagandowy zasługuje na uwagę ze względu na swoją auto-orientalizującą narrację. Akcja filmu celowo kreuje wizerunek zacofanego, plemiennego Iranu i jego przezwyciężenie przez nowoczesną strukturę państwa Rezy Szaha Pahlawiego. Tym samym Dziewczyna z Lorestanu stanowi przykład przejęcia przez Irańczyków strategii opisywanej przez Edwarda Saida w kontekście kultur kolonizowanych.

The emergence of camera and cinematograph in today's Iran coincided with a profound transition in Iranian cognizance. The most striking one, rendered even more vivid by visual technology, was the opposition between progress of western culture and Iran's underdevelopment. It was at this time, when the reinterpretation of national identity as a result of cultural backwardness unfolded in Iranian establishment. In this period Reza Khan took over, launching a new dynasty in Iran's history: the Pahlavi. He set a new agenda, aimed in modernization, secularization, nationalization and centralization of power. The Lor Girl premiered in 1933, a few years after Reza Chan's coup d'état and his coronation. The work of Abdol-Hossein Sepanta met with unprecedented popularity among Iranians, leading to its commercial success. With his movie Sepanta also pronounced his deep faith in modernizing politics of Reza Shah. While being a classic melodrama, as well as a work of propaganda, The Lor Girl is still an interesting example, regarding its auto-orientalizing narrative. The film's plot consciously creates the image of backward, tribal Iran, as opposed to the modern Pahlavi's state, which eventually prevails. Taking these into account, The Lor Girl sets a peculiar example of how Iranians appropriated the strategy, elaborated by Edward Said in relation to colonial cultures.