O nauczaniu gramatyki i jej znaczeniu na lekcji języka niemieckiego jako obcego na przykładzie analizy wybranych trudności gramatycznych

Teaching grammar and its meaning in lessons of German as a foreign language on the basis of the analysis of selected grammar difficulties

Przedstawiona praca licencjacka jest poświęcona zagadnieniu nauczania gramatyki na lekcjach języka niemieckiego jako obcego. Rola gramatyki i konieczność zwracania uwagi na poprawność gramatyczną w dydaktyce języków obcych jest obecnie często poddawana dyskusji. Celem niniejszej pracy jest określenie optymalnej roli gramatyki na lekcji języka obcego i zaproponowanie sposobów na przezwyciężenie występujących trudności gramatycznych języka niemieckiego. Przedstawiona praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy rozdział jest poświęcony pojęciu gramatyki dydaktycznej i jej legitymizacji w nauczaniu języków obcych. W tej części pracy zostały opisane również najważniejsze metody nauczania gramatyki. Drugi rozdział pracy odnosi się do pojęć normy i błędu językowego. W tej części pracy został przedstawiony również stosunek do błędu językowego. W trzecim rozdziale pracy zostały opisane wybrane trudności niemieckiej gramatyki dla obcokrajowców i możliwości ich przezwyciężenia. Czwarty rozdział niniejszej pracy stanowi empiryczna analiza błędów gramatycznych, popełnionych na trzech poziomach biegłości językowej. Wyciągnięte z analizy wnioski zwracają uwagę na zagadnienia gramatyczne, które sprawiają trudności uczącym się na danym poziomie zaawansowania.

The thesis concerns the issue of teaching German grammar as a part of second language acquisition. The role of grammar and the need for drawing attention to grammatical correctness frequently serve as subjects of academic discussion. The aim of this thesis is to define the optimal role of grammar as a part of second language acquisition, and to propose possible methods of overcoming common problems related to learning German grammar. The paper consists of four chapters. The first chapter is devoted to the concept of didactic grammar and its legitimisation in teaching foreign languages. It also provides a description of the most important methods of teaching grammar. The second chapter refers to the concepts of linguistic norm and error, while also presenting the attitude of linguists towards the latter. The third chapter discusses selected grammatical difficulties of German language that can be encountered by foreign learners, as well as possible solutions for overcoming them. The final chapter constitutes of empirical analysis of grammatical errors that were committed by learners representing three different levels of language proficiency. The conclusions drawn from this analysis emphasise particular grammatical issues that cause difficulties for learners at a given level of proficiency.

Die vorliegende Arbeit ist dem Problem der Grammatikvermittlung im DaF-Unterricht gewidmet. Die Rolle der Grammatik und der grammatischen Korrektheit in der modernen Fremdsprachendidaktik wird heutzutage oft zur Debatte gestellt. Das Ziel der vorliegender Arbeit ist es, optimale Rolle der Grammatik festzustellen und Möglichkeiten der Überwindung der grammatischen Schwierigkeiten vorzuschlagen. Die vorliegende Arbeit besteht aus vier Kapiteln. Das erste Kapitel wird dem Begriff der didaktischen Grammatik und ihrer Legitimation im Fremdsprachenunterricht gewidmet. In diesem Teil werden auch die wichtigsten Methoden der Grammatikvermittlung beschrieben. Der zweite Teil der Arbeit bezieht sich auf die Fehler- und Normbegriffe. In diesem Teil wird die Verbindung des Sprachfehlers mit dem Unterricht festgestellt. In dem dritten Kapitel werden ausgewählte Schwierigkeiten der deutschen Grammatik beschrieben. Es wird hingewiesen, wie man diese Schwierigkeiten überwinden kann. Das vierte Kapitel stellt eine empirische Analyse von auf drei Sprachniveaus begangenen grammatischen Sprachfehlern dar. Es wird in der Analyse auf bestimmte Lernschwierigkeiten der Sprachbeherrschung hingewiesen.