Image "Ukrainian territories" and their inhabitants in the paintings of Jozef Brandt (1841-1915)

Jozef Brandt was born in 1841, died in 1915. He was one of the most famous Polish painters of XIX and XX century, best known for his paintings of battles. He was born at Szczebrzeszyn, near Warsaw. Brandt studied in Warsaw in the school of J.N. Leszczynski. In 1858 he left for Paris to study, but was persuaded by Juliusz Kossak to abandon engineering in favor of painting. He studied as a painter in Munich under Franz Adam and Karl Piloty and then opened his own atelier, that served as educational place for other Polish artists. He was known for paintings of notable historical Polish political and military events. His subjects are taken principally from the military life of the Seventeenth Century. The artist painted also hunting subjects, horses, military portraits, country scenes of south eastern Polish and Ukrainian villages. Brandt many times traveled to the Ukraine. The following is a partial list of his more important works: “Battle of Vienna” (1863); “Jan Karol Chodkiewicz in der Battle of Khotyn” (1867), “Polish Hussar” (1890), “Cossack's wedding” (1893), “Zaporizhian Camp” (1880), “Stefan Czarniecki Battle of Kolding” (1870), “Tartar Battle” (1878), “Lisowczycy” (1885), “Cossacks Caught in the Snow in the Ukraine” (1885). “Return of Cossacs” (1894), “Bogurodzica” (1909). Brandt was a honorary professor of Art Academies in Munich, Berlin and Prague. His Paintings are very much appreciated not only in Poland but also in Germany and USA.

Praca pod tytułem: "Obraz „ziem ukrainnych” i ich mieszkańców w malarstwie Józefa Brandta (1841-1915)" składa się z trzech rozdziałów. Przedstawia ona twórczość Józefa Brandta jako świadectwo obrazu Ukrainy w kulturze polskiej. Malarz skupił się w swych pracach głównie na malowniczości i batalistyce. Sam temat historyczny był dla niego jedynie pretekstem, czerpał z niego barwne epizody z życia kresów wschodnich, malował wojenne potyczki, czy życie obozowe. Jego wizja Kozaczyzny to świat pozytywny, romantyczny, niemal bajeczny, który miał przyciągać widza. Tym samym malarz podtrzymywał mit Ukrainy „miodem i mlekiem płynącej”. Jego Kozak jest dziki, ale niezwykle dzielny. Sceny historyczno-rodzajowe z jednej strony akcentują łączność Polaków i Ukraińców, z drugiej natomiast pokazują egzotykę ziem „ukrainnych”.Na kształtowanie osobowości artystycznej malarza wpływ miało wiele czynników. Każdy na swój sposób pokierował młodym artystą, a wszystkie razem ukształtowały światowej sławy malarza historycznego, batalistę, miłośnika koni i stepów ukraińskich. Z rodzinnego domu Brandt wyniósł miłość do sztuki, ale również wielki patriotyzm. Wielonarodowość Lubelszczyzny pozwoliła stworzyć dziecięcą wizję Rzeczpospolitej, w granicach której mogą współżyć odmienne religie, obyczaje, narody. Dalej podróże na Ukrainę i Podole rozbudziły romantyczne wyobrażenia, zaciekawiły obyczajami, wywołały zachwyt nad przyrodą, wreszcie zmusiły do refleksji nad historią. Podróże te były źródłem inspiracji przez wiele lat malarskiej twórczości. Studia dały warsztat, a każdy z poznanych mistrzów pozostawił cząstkę siebie i swojej maniery w dorobku młodego malarza. Wyjątkową rolę odegrał tu Juliusz Kossak – przyjaciel i pierwszy nauczyciel. Ogólnoeuropejska moda na orientalizm wywołała „modę na Ukrainę”, oraz sprawiła, że wyidealizowane wizerunki Kozaków, romantyczne obrazki, melancholijne sceny cieszyły się dużym popytem. Brandt doskonale sprawdził się w roli malarza odpowiadającego na zapotrzebowanie rynku. Na twórczość każdego polskiego dziewiętnastowiecznego artysty ogromny wpływ miała sytuacja polityczna w jakiej znalazła się Polska po rozbiorach. Malarstwo historyczne miało służyć idei „ku pokrzepieniu serc”, rozbudzać nadzieje na odzyskanie niepodległości, podtrzymywać na duchu. Wiek dziewiętnasty to wiek wielkich mitów. Związany z tym był także powrót to idei braterskiego sojuszu Polski, Litwy i Ukrainy. Idea ta miała swoich zwolenników w Galicji oraz Kongresówce. Malarstwo Brandta świetnie wpisywało się w ten mit. I ostatni czynnik, nie mniej ważny – literatura. Pisarze i poeci skutecznie rozbudzali fantazję swych odbiorców. Wszystkie te czynniki w znacznym stopniu przyczyniły się do malarskiej wizji Józefa Brandta, którego barwne opowieści pędzlem przez wiele kolejnych lat kreowały wizerunek romantycznej Ukrainy.