Prose of Stanislaw Lem in film adaptions

Niniejsza praca poświęcona jest wybranym dziełom filmowym, opartym na twórczości pisarskiej Stanisława Lema. Przyjęta metodologia wywodu skupia się na badaniu funkcjonowania tekstu literackiego przełożonego na język sztuki filmowej. Skupiając się na pięciu pełnometrażowych ekranizacjach współczesnych pisarzowi (Milcząca gwiazda, 1961, Test Pilota Pirxa, 1979, Solaris, 1972, Solaris, 2002 oraz Szpital Przemienienia, 1978) i jednej krótkometrażowej (Przekładaniec, 1968), autor opisuje je, następnie tropiąc punkty łączne i rozłączne, charakteryzujące adaptacje i materiał adaptowany. Czyni to posługując się literaturą naukową z gruntu filmoznawstwa, traktującą o zjawiskach takich, jak przekład intersemiotyczny. Pisząc o wybranych filmach korzysta z pomocniczych narzędzi badawczych, umożliwiających wyczerpujący opis zjawisk: składają się na nie zarówno teksty krytyczne powstałe na przestrzeni kilku dekad, jak i komentarze wygłoszone przez samego Stanisława Lema. Zasadniczym celem pracy jest określenie wartości badanych dzieł w kategorii filmowej adaptacji, pomocniczym zaś refleksja nad konsekwentnie negatywnym stosunkiem pisarza do ekranizacji powieści jego autorstwa.

This thesis concerns chosen films, all of which are based on the literary works of Stanislaw Lem. Methodology adopted for the issues described in it focuses upon examining, how a literary text works, when translated into another art form, precisely film. By exploring five feature-length films contemporary to Lem (The Silent Star, 1961, Inquest of Pilot Pirx, 1979, Solaris, 1972, Solaris, 2002 and Hospital of the Transfiguration, 1978) and one short film (Layer Cake, 1968), the author of presented thesis describes them, later investigating similarities and differences involved, which characterize the adaptations and adapted material. He does so with help of scientific literature from the field of film studies, concerning phenomenons such as intersemiotic translation. When writing about chosen films, the author is using additional research tools, all of which contribute to more precise description of the included issues: aforementioned contain works of movie critics written in the span of a few decades, as well as many comments made by Stanisław Lem himself. The following thesis has two aims: main one is to define the value of concerned movies in terms of film adaptations, additional being a reflection on Lem's consistently negative attitude towards them.