"The Lord of the Rings" by J.R.R. Tolkien to Alan's Lee cycle of illustrations - is intersemiotic complementarity fully possible?

Dominacja obrazu we współczesnej kulturze stawia przed jej badaczami pytanie o to, jaką wartość kreacyjną zachowuje słowo i czy odbiorcy oczekują jego dopełnienia poprzez wizualną reprezentację. Problem ten nabiera szczególnego znaczenia gdy mowa o ilustracji książkowej, która jest też przedmiotem pracy. Autorka stawia sobie za cel porównanie kreacji świata przedstawionego w powieści J.R.R. Tolkiena „Władca Pierścieni” z wizją stworzoną przez ilustratora – Alana Lee do rocznicowego wydania tegoż dzieła. Z wykorzystaniem metod literaturoznawczych i historyczno-artystycznych autorka bada wzajemne relacje tekstu i obrazu. Punktem wyjścia jest analiza fenomenu literackiego książki Tolkiena i określenia zasad konstrukcji świata przedstawionego w powieści, będącego jedną z najpełniejszych tego typu kreacji w historii literatury. Kolejne rozdziały przynoszą analizę porównawczą wybranych ilustracji i fragmentów tekstu, mającą na celu dowiedzenie, czy plastyk zdołał wiernie oddać w nich nie tylko przedmiotowy charakter literackiej kreacji (tak przestrzeni, jak i postaci), ale wzbudzić także podobne stany emocjonalne lub wrażenia, co książkowy pierwowzór. Ostatecznie pozwala to odpowiedzieć na pytanie, jaką rolę odgrywa plastyczna oprawa „Władcy Pierścieni”, jak wpływa na odbiór czytelniczy dzieła i czy w ogóle w przypadku takiej powieści intersemiotyczna harmonia jest możliwa.

A domination of the picture in a modern culture asks researchers what creative value does the word preserve and if the receiver expects its complement by the visual representation. This questions seems even more important when considering the book illustration, that is itself the object of this essay. Author sets an objective to compare the creation of the world presented in the novel of J.R.R. Tolkien „The Lord of the Rings” with its vision created by an illustrator Alan Lee for the anniversary edition of this book. Using the methods of both literary studies and history of art the author examines the relations between the text and picture. The starting point is an analysis of the literary phenomenon of Tolkien’s book and specification of the principals of creating the world of the novel, which is one of the most complete in the world’s history of literature. Subsequent chapters of the essay present the comparative analysis of chosen illustrations and parts of the text, which aims to prove if the artist managed to present faithfully not only the objective nature of the literary creation (both the space and characters), but also excite similar emotional states or impressions as the literary original. Finally it allows to give an answer to the question about how the visual arrangement of „The Lord of the Rings” influences readers’ perception of this work and if, in the case of this particular novel, the intersemiotic complementarity was possible.