Status prawny "upoważnionych podmiotów" w świetle najnowszej Dyrektywy w sprawie powództw przedstawicielskich

Artykuł ma na celu przedstawienie obrazu aktualnych ram prawnych dla roszczeń zbiorowych w Unii Europejskiej, szczególnie w świetle najnowszej Dyrektywy w sprawie powództw przedstawicielskich. Kryteria uznawania "upoważnionych podmiotów", którymi są stowarzyszenia konsumentów, organizacje pozarządowe lub organy publiczne, różnią się w poszczególnych państwach członkowskich. W przypadku naruszeń o charakterze transgranicznym nasuwa się pytanie, czy różnie sformułowane kryteria umożliwią sprawne funkcjonowanie tych "upoważnionych podmiotów". Rozbieżności w przepisach dotyczących transgranicznego stanu prawnego "upoważnionych podmiotów" mogą prowadzić do sporów jurysdykcyjnych, trudności ze wskazaniem prawa właściwego oraz skutkować potrzebą uznawania i wykonywania orzeczeń, a także odmiennym traktowaniem różnych "upoważnionych podmiotów". Chociaż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej skutecznie działa w celu wypracowania jednolitych rozwiązań w sprawach transgranicznych, to jednak przepisy Rozporządzenia Bruksela I bis wydają się trudne do stosowania w przypadku roszczeń zbiorowych. Niniejszy artykuł nie ogranicza się do analizy na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego, ale opiera się także na przykładach różnych przepisów prawa państw członkowskich, dokonując przy tym oceny wdrażania do nich nowej dyrektywy, a tym samym jej wpływu na dostęp do wymiaru sprawiedliwości i funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

This article aims to provide a snapshot of the current collective redress framework in the European Union, especially in light of the recent Directive on representative actions. The criteria for recognising representative entities, which are consumer associations, non-governmental organisations or public bodies, vary across the Member States. In the case of cross-border trader violations, a question is bound to arise as to whether the different criteria will enable the smooth functioning of these qualified entities. The divergences in the cross-border legal standing provisions of qualified entities may lead to disputes of jurisdiction, choice of applicable law, recognition and enforcement of judgments or inequalities in the representative entities. Even though the Court of Justice of the European Union seems to be proactive in dealing with cross-border cases while interpreting the Brussels Ibis regulation provisions, its provisions do not seem easily adaptable to the collective phenomenon. The present research is not confined to the area of private international law but draws on examples of different standing provisions of Member States to assess the implementation of the new Directive and thereby its impact on access to justice and the functioning of the internal market.