Corporate governance codes

Przedmiot niniejszej pracy obejmuje problematykę kodeksów nadzoru korporacyjnego (corporate governance). Stanowią one instrument nadzoru korporacyjnego i przykład tzw. miękkiego prawa (soft law), tworzonego poza ramami władzy państwowej, którego egzekwowanie opiera się na dyscyplinującym i motywującym oddziaływaniu rynku kapitałowego. Ich celem jest upowszechnienie właściwych standardów pośród spółek akcyjnych notowanych na giełdach, przy jednoczesnym dystansowaniu się od stosowania jakiejkolwiek formy przymusu. Od 1992 roku i powstania Cadbury Code w Wielkiej Brytanii, idea tworzenia kodeksów rozpowszechniła się w ponad 90 krajach na całym świecie. Pozostają one przy tym mechanizmami samoregulacji rynku, poza obszarem władczej ingerencji ustawodawcy.Autor stara się skupiać na funkcjonowaniu kodeksów corporate governance w polskich realiach, a historię powstawania i przykłady zbiorów dobrych praktyk na świecie przywołał w niezbędnym zakresie. Pierwszy rozdział opracowania poświęcony został ogólnym uwagom dotyczącym znaczenia pojęcia nadzoru korporacyjnego (corporate governance). Omówiono w nim również niektóre mechanizmy, służące ochronie słusznych interesów podmiotów zaangażowanych w działalność spółki akcyjnej, będącej obecnie podstawowym wehikułem nastawionym na prowadzenie działalności gospodarczej na szeroką skalę. Analiza funkcjonowania tych mechanizmów została przeprowadzona z perspektywy ostatniego kryzysu finansowego, co ułatwia zrozumienie problemów pojawiające się w ramach nadzoru korporacyjnego w rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Pozwoliło to również płynnie przejść do jednego z rodzajów mechanizmów o charakterze regulacyjnym, czyli przedmiotowych kodeksów corporate governance. Im również poświęcona jest pozostała część opracowania. Drugi rozdział przedstawia, czym są i jaki charakter prawny posiadają przedmiotowe kodeksy. Wyjaśniony tam jest również główny mechanizm egzekwowania stosowania standardów nadzoru korporacyjnego, a mianowicie zasada comply or explain. Poza elementami o charakterze teoretycznym w tej części znajdują się odniesienia do aktualnych polskich rozwiązań w zakresie zasad ładu korporacyjnego wraz z ich krytyczną analizą. Trzeci rozdział dotyczy rozwoju kodeksów w wybranych krajach (Wielka Brytania, Niemcy) oraz w ujęciu międzynarodowym (OECD, Unia Europejska). W ostatnim rozdziale zaprezentowane są okoliczności, w jakich dochodziło do wypracowania polskich zbiorów dobrych praktyk, co połączone jest z opisem treści poszczególnych zbiorów. Na końcu Autor przedstawia postulaty w zakresie zmian jakie powinny zajść w polskim modelu zbiorów dobrych praktyk.Celem postawionym sobie przez Autora pracy jest nie tylko wyjaśnienie istoty i charakteru prawnego kodeksów nadzoru korporacyjnego, ale również pochylenie się nad kwestią funkcjonowania ich w spółkach publicznych w Polsce. Z uwagi na ograniczone rozmiary opracowania nie było możliwym wyczerpujące omówienie całej tematyki związanej z funkcjonowaniem zbiorów dobrych praktyk – nacisk położony został na najważniejsze zagadnienia. Praca ta stanowić ma w zamyśle Autora wkład w dyskusję nad kwestią dalszego funkcjonowania kodeksów corporate governance i ewentualnych zmian w tym obszarze na gruncie polskim.

The purpose of this study includes issues of corporate governance codes. They provide an instrument of corporate governance and an example of soft law, created outside the framework of state power, which is based on the enforcement of discipline and motivating influence of the capital market. Their aim is to promote appropriate standards among public limited companies listed on the stock exchanges, while distancing themselves from the use of any form of compulsion, directly enforces certain behavior. Since 1992 and the creation of Cadbury Code in the UK, the idea of creating codes has spread in more than 90 countries around the world. They remain at the market self-regulation mechanisms, outside the sovereign interference by the legislature.The author attempts to focus on the functioning of corporate governance codes in the Polish context, and recalled as necessary the history of formation and examples of corporate governance codes in the world. The first chapter concentrates on the meaning of the corporate governance. It also discusses some of the mechanisms designed to protect the legitimate interests of those engaged in a public limited company, which is currently the basic vehicle oriented for conducting business on a large scale. Analysis of the functioning of these mechanisms has been carried out from the perspective of the recent financial crisis, which facilitates the understanding of the issues arising within the framework of corporate governance in socio-economic reality. It also allows moving fluently to one of the types of regulatory nature mechanisms – corporate governance codes. The second chapter provides information about the legal nature and definition of codes. Clarified is further the main mechanism for the enforcement of the standards of corporate governance, namely the comply or explain rule. In addition to a theoretical element in this section, reference is made to the current Polish solutions for corporate governance and their critical analysis. The third chapter deals with the development of codes in selected countries (UK, Germany), and on an international level (OECD, EU). The last chapter presents the circumstances in which Polish corporate governance codes have been developing. It is connected to the description of the content of each code. Finally author presents demands for changes that should occur in the Polish model of functioning of corporate governance code. The objective fixed by the Author of study is not only to clarify the nature and legal character of corporate governance codes, but also bending over the issue of the functioning their in the public companies in Poland. Due to the limited size of this paper it was not possible to develop a comprehensive discussion of all issues related to the functioning of the corporate governance codes - the focus is on the core issues. This work is meant to be a contribution to the discussion on the issue of the continued functioning of corporate governance codes and any changes in this area in Poland.