Morphological variability of Satyrinae butterflies in pampa and Valdivian forests habitats

Niniejsza praca dotyczy motyli z podrodziny Satyrinae występujących w południowej części Ameryki Południowej, w obrębie zoogeograficznej prowincji chilijsko- patagońskiej krainy neotropikalnej. Badana grupa obejmuje 65 gatunków należących do 40-50 rodzajów w zależności od taksonomicznego punktu widzenia, które tworzą grupę monofiletyczną w obrębie endemicznego dla krainy neotropikalnej plemienia Pronophilini. Gatunki z badanej grupy można zakwalifikować do dwóch, zasadniczo odmiennych grup ekologicznych: tych, które występują w wilgotnych lasach waldiwijskich oraz tych, które występują w trawiastych siedliskach górskiej puny, półpustynni, pampy oraz stepu subantarktycznego. Zbadano oraz porównano wybrane cechy morfologiczne celem stwierdzenia czy odzwierciedlają one pokrewieństwo czy też raczej przystosowania siedliskowe. W szczególności zbadano obecność włosków pomiędzy ommatidiami oczu złożonych, kształt przedniego skrzydła, pokrycie czułków łuskami oraz kształt buławki. Stwierdzono, że cechy, które uważane były dotąd jako synapomorfie grupy, czyli nagie oczy i czułki gęsto pokryte łuskami, nie potwierdzają swojego znaczenia z punktu widzenia analizy pokrewieństw. W szczególności trzy gatunki z rodzaju Quilaphoetosus mają oczy pokryte włoskami w odróżnieniu od innych badanych rodzajów, zaś Pamperis poaoeneis jest gatunkiem wyjątkowy w stosunku do pozostałych, gdyż ma nagie czułki. Z drugiej strony, większość zbadanych cech wykazuje, że mają one charakter przystosowawczy i nie wskazują na stosunki pokrewieństw.

This study is concerned with the butterflies of the subfamily Satyrinae occurring in the southern part of South America, within the Chilean-Patagonian zoogeographical province of the Neotropical realm. There are 65 recognized species belonging to 40-50 genera, depending on the taxonomical, approach which form an apparently monophyletic group within the entirely neotropical tribe Pronophilini. They segregate in two sharply different ecological groups, wet Valdivian forests and grasslands including dry Andean puna, subdesert, pampa and subantarctic steppe. Selected morphological characters of the adults are examined here and compared in order to uncover whether they reflect phyletical affinities, based on known phylogenetic studies of this group, or habitat selection. In particular, the presence of hair between the ommatidia of compound eyes, the shape of forewing, the presence of scales on the antennae, and the shape of antennal clubs were examined. It is found out that the characters pointed out previously as synapomorphies of this group, namely naked eyes and antennae densely covered with scales, do not confirm as synapomorphous, valid phyletical characters. Three species of the genus Quilaphoetosus have hairy eyes, contrary to all other studied species, whereas, Pamperis poaoensis is unique within the group for having naked antennae. Most of the examined characters confirm as habitat selective, and are not indicative of phyletic affinities.