Shovels against the atom. The image of Chernobyl disaster on the example of Svetlana Alexievich’s reportage „Chernobyl Prayer: A Chronicle of the Future”

Celem niniejszej pracy jest wykazanie zmian w systemie wartości, jakie dokonały się za sprawą katastrofy w Czarnobylu. W treści „Czarnobylskiej modlitwy” ma miejsce wartościowanie, które wywiera znaczący wpływ na odbiór awarii z 26 kwietnia 1986 roku. W ostatnich latach nastąpił wzrost zainteresowania tak zwaną turystyką atomową. Czarnobylska Strefa Wykluczenia została udostępniona dla potencjalnych turystów i przyciąga amatorów nietypowych wrażeń, którzy mogą zwiedzać miejsca związane z katastrofą, a nawet porozmawiać z nielegalnymi mieszkańcami Strefy. Jednakże dla większości społeczeństwa to media stanowią główne źródło informacji o czarnobylskiej katastrofie oraz jej następstwach. Dlatego też niezwykle istotne jest rozpoznanie środków wartościujących w przekazach medialnych. Nie ulega wątpliwości, że obraz Czarnobyla bazujący na utworze Swietłany Aleksijewicz jest negatywny. Podczas selekcji materiału badawczego zauważyłam, że obraz ten rozpatrywać można w ośmiu aspektach: Homo czarnobylus, trauma, czarny czarnobylski humor, polityka tajności, wysiedlenie, skażenie promieniotwórcze, choroby i mutacje oraz śmierć. W celu zweryfikowania postawionych przeze mnie tez oraz hipotez badawczych przeprowadziłam badania z wykorzystaniem metody zwanej analizą dyskursu. Szczególną uwagę zwróciłam na słowa i wyrażenia będące nośnikami wartości oraz kontekst, w jakim występują.

The aim of this thesis is to demonstrate changes in the value system, that have occured as a result of the Chernobyl disaster. „Chernobyl Prayer: A Chronicle of the Future” contains the valuation, which has a significant impact on the reception of the disaster of April 26, 1986. In recent years there has been an increase in interest in so called atomic tourism. The Chernobyl Exclusion Zone has been made available for potencial tourists and attracts enthusiasts of unusual impressions who can visit places related to the disaster and even talk to illegal inhabitants of the Zone. However for the majority of society mass media are the main source of information about the Chernobyl disaster and its consequences. Therefore it is important to recognize the valuation measures in media coverage. Undoubtedly the image of Chernobyl based on Svetlana Alexievich’s book is negative. During the selection of research material I noticed that this image can be considered in eight aspects: Homo chernobylus, trauma, black Chernobyl humour, politics of secrets, radioactive contamination, diseases and mutations, death. In order to verify theses and hypotheses I conducted the research using a method called discourse analysis. I paid particular attention to words and expressions that are carriers of values and the context in which they occur.