Communitarian critique of liberalism. Michael Walzer’s spheres of justice

Praca przedstawia zarys komunitariańskich poglądów filozofa Michaela Walzera na temat sprawiedliwości społecznej w odniesieniu do liberalizmu Johna Rawlsa. Komunitaryzm jako współczesny nurt myślowy powstał w latach osiemdziesiątych XX wieku. Kluczowym hasłem Alasdaira MacIntyre’a, Michaela J. Sandela, Charlesa Taylora i Michaela Walzera, czyli głównych twórców doktryny, jest uznanie wspólnoty jako źródła tożsamości jednostki. Takie sformułowanie powszechnego rozumienia terminu komunitaryzm jest jednak tylko zarysem charakterystyki i wielowątkowej koncepcji jej twórców. Pierwszy rozdział pracy jest wprowadzeniem do komunitariańskiej krytyki liberalizmu. W tym celu przedstawiony zostaje zarys teorii sprawiedliwości głównego teoretyka współczesnej amerykańskiej doktryny liberalnej, Johna Rawlsa. Jego koncepcja opiera się na pojęciu bezstronności, które jest kluczowe do skonstruowania każdej, dobrze funkcjonującej teorii sprawiedliwości. Zwieńczeniem Rawlsowskiej teorii są dwie słynne zasady sprawiedliwości. Pierwsza z nich mówi o tym, że każdy człowiek powinien mieć równe prawo do systemu równych podstawowych wolności. Druga zasada podkreśla, że wszelkie, nieuniknione nierówności powinny być tak ułożone, że ci, którzy są najgorzej sytuowani nie będą szczególnie poszkodowani. W odniesieniu do Rawlsowskiej koncepcji sprawiedliwości społecznej powstaje wielowątkowa komunitariańska krytyka liberalizmu. Rozdział drugi przedstawia komunitariańskie poglądy MacIntyre’a, Sandela, Taylora i Walzera. Poglądy te skoncentrowane są wokół pojęcia wspólnoty, stanowiącego trzon rozważań każdego z wymienionych myślicieli. Komunitaraińska krytyka Sandela skierowana jest przeciwko głównym tezom Rawlsowskiej teorii sprawiedliwości. W dziele zatytułowanym Liberalism and the Limists of Justice Sandel analizuje koncepcję Rawlsa, a w szczególności jej deontologiczną postać. MacIntyre podkreśla z kolei emotywistyczny charakter współczesnych rozważań nad moralnością, w którym zatracona została wartość wspólnoty. A to właśnie wspólnota stanowi według niego ostateczny punkt odniesienia w procesie samookreślenia jednostki. Taylor natomiast, nie kwestionuje wprost tez wyłożonych przez Rawlsa w jego Teorii sprawiedliwości. Punktem wyjścia rozważań tego komunitarysty jest bowiem analiza perspektywy naturalistycznej, w jakiej z reguły opisuje się współczesność. W rozumieniu Taylora, naturalizm przejawia się w poszukiwaniu przyrodzonych praw jednostki, w oderwaniu od szerszego kontekstu, jakim jest wspólnota.Koncepcja sprawiedliwości Walzera stanowi najobszerniejszą część pracy. Głównym punktem jego rozważań jest problematyka idei sprawiedliwości oraz związanych z nią pojęć pluralizmu i równości. Niekonwencjonalność Walzerowskiej teorii przejawia się w umiejscowieniu jej w niezwykle szerokim kontekście. Myśliciel ten tworzy koncepcję interdyscyplinarną opierając się nie tylko na zagadnieniach filozofii politycznej, lecz korzystając także z dorobku socjologii, historii oraz antropologii kulturowej. Jednocześnie Walzer rezygnuje z uniwersalistycznego punktu widzenia, wyrzekając się dalekiej perspektywy i silnie akcentując partykularyzmy. W pracy zostają szczegółowo omówione społeczne dobra podlegające dystrybucji w ramach Walzerwoskiej teorii sprawiedliwości dystrybucyjnej.Pracę zamyka próba wskazania głównych tez łączących komunitariańskie poglądy Sandela, MacIntyre’a, Taylora oraz Walzera. Jednak obok wskazania punktów wspólnych, zostaje także wyróżnione stanowisko Walzera, jako tego, który pozostając umiarkowanie krytyczny wobec głównych założeń liberalizmu, proponuje własną, oryginalną koncepcję sprawiedliwości.

The paper presents the outline of communitarianism of philosopher Michael Walzer in relation to contemporary liberalism of John Rawls. Communitarianism as a contemporary mode of thinking arose in the eighties of the twentieth century. The main founders of this intellectual movement are Alasdair MacIntyre, Michael J. Sandel , Charles Taylor and Michael Walzer. The basic idea of communitarianism is the conviction that the recognition of the community is a source of personal identity. This general understanding of the term communitarianism is, however, only the outline of the characteristics and multifaceted concept of its creators.The first chapter is an introduction to the communitarian critique of liberalism. For this purpose the work presents the outline of the theory of justice created by John Rawls, the main theorist of contemporary American liberal doctrine. Its concept is based on the notion of fairness that is essential to construct any well-functioning theory of justice. The culmination of Rawls’s theory are two famous principles of justice. The first one says that each person has an equal claim to a fully adequate scheme of basic rights and liberties, which scheme is compatible with the same scheme for all; and in this scheme the equal political liberties, and only those liberties, are to be guaranteed their fair value. The second principle emphasizes that social and economic inequalities are to satisfy two conditions: first, they are to be attached to positions and offices open to all under conditions of fair equality of opportunity; and second, they are to be to the greatest benefit of the least advantaged members of society. In relation to Rawls’s concept of social justice formed threaded communitarian critique of liberalism .The second chapter presents the communitarian views of MacIntyre, Sandel, Taylor and Walzer. These views are centered around the concept of community, which is the core of their theory of justice. Communitarian criticism of Sandel is directed against the main theses of Rawls’s theory of justice. In a work entitled Liberalism and the Limists of Justice, Sandel examines deontological character of Rawls’s main concept. MacIntyre stresses on the emotivistic nature of contemporary discussion of moral issues, in which the value of the community has been lost. And that is what community is, the ultimate point of reference in the process of self-determination of the individual. Taylor, however, does not deny outright basic Rawls’s statements which can be found in A Theory of Justice. He starts with analysis of naturalistic perspective, which is common in modern discussion of morality. Taylor claims that naturalism is manifested in search of natural rights of the individual, regardless of the broader context, which is set in the community.Walzer’s concept of justice is the most extensive part of the work. The main point of the philosopher’s views is the idea of justice and related concepts of pluralism and equality. Unconventionality of his theory is manifested in its placement in a very broad context. It is also worth studying because of its interdisciplinary relation not only to issues of political philosophy, but also to the achievements of sociology, history and cultural anthropology. At the same time Walzer resigns from universalistic point of view, renouncing the distant perspective and strongly emphasizing particularism. In this work are discussed in detail the social goods to be distributed under the Walzer’s theory of distributive justice.The work ends with an attempt to identify the main points connecting the communitarian views of Sandel, MacIntyre, Taylor, and Walzer. However, it is also highlighted Walzer's position as one who remained moderately critical of the main assumptions of liberalism, offering his own original theory of justice.