Analiza leksykalna i gramatyczna języka mody na przykładzie didaskaliów w prestiżowych magazynach o modzie takich jak Vogue czy Elle.

The lexical and grammatical analysis of the language of fashion through examples from the photo captions of women's highly specialized fashion magazines like Vogue or Elle.

Niniejsza praca magisterska jest poświęcona językowi mody używanym przez dziennikarzy piszących do najbardziej prestiżowych włoskich magazynów modowych takich jak Vogue, Elle, a w szczególności aspektom leksykalnym i gramatycznym didaskaliów w nich publikowanych. Trudno jest zdefiniować język mody. Nie jest prawdziwym językiem specjalistycznym, ale posiada niektóre jego cechy. Złożoność tego języka prowadzi do użycia terminów pochodzących z sektorów: tkackiego, odzieżowego oraz obuwniczego. Jest to trudna do zrozumienia rzeczywistość. Z powodu swojego komercyjnego charakteru, moda jest sektorem poddanym ciągłej międzynarodowej konkurencji i jest bardzo ważnym elementem włoskiego systemu gospodarczego. Jednak język mody był przez długie lata zaniedbywany, pomimo swojej fundamentalnej roli jaką jest określenie tożsamości społecznej. Język mody stale ewoluuje, tradycyjne terminy techniczne zostają wzbogacone o nowe słowa używane przez dziennikarzy i fashion bloggers. Prestiżowe magazyny modowe jak Vogue czy Elle opisują różne style w bardzo wyrafinowany sposób. Język mody bazuje się głównie na trzech językach: włoskim, angielskim i francuskim. Moda komunikuje się również poprzez dwa języki: ikoniczny i werbalny.Pierwszy rozdział zawiera krótki opis współczesnej historii mody włoskiej oraz historię magazynów o modzie. Zostają przedstawione najważniejsze momenty w historii mody we Włoszech, dzięki którym podbiła ona cały świat, takie jak pierwszy pokaz mody włoskiej i powstanie włoskiego prêt-à-porter. Zostanie również wyjaśniony fenomen Made in Italy. Rozdział ten zawiera zarys historii prasy o modzie od Średniowiecza do pierwszych prawdziwych dziewiętnastowiecznych magazynów o modzie. Język mody zostanie również określony jako język specjalistyczny według badań nad językami specjalistycznymi Gaetano Berruto oraz Alberto A. Sobrero. Język mody posiada niektóre cechy leksykalne i syntaktyczne charakterystyczne dla języków specjalnych, które są rozpowszechniane przez mass media. Następnie zostaną przedstawione ogolne cechy języka mody takie jak specjalistyczna terminologia podzielona na trzy grupy, oraz właściwości stylistyczne. Język mody posiada cechy takie jak: jednoznaczność, precyzyjność i przejrzystość, typowe dla języków specjalistycznych. Język mody używanym przez mass media odznacza się silną emfazą oraz obecnością figur retorycznych. W drugim rozdziale zostanie zanalizowana terminologia specjalistyczna użyta w didaskaliach z wybranego korpusu prestiżowych włoskich magazynów modowych. Didaskalia są instrumentem, który prowadzi do powstania pragnienia posiadania danego ubioru. Są one typem tekstu charakterystycznym dla magazynów modowych, znajdują się pod zdjęciem lub blisko niego i spełniają funkcję komentarza. Terminologia didaskaliów jest podzielona na pięć kategorii które odpowiadają pięciu różnym polom semantycznym: 1) Nazwy kolorów, 2) Nazwy tkanin, 3) Nazwy ubrań, 4) Nazwy akcesoriów, 5) Nazwy aplikacji i wzorów.Następnie zostanie przedstawiony traktat Cesare Vecellia w celu porównania piętnastowiecznych opisów mód ze współczesnymi tekstami, co pozwoli na wyodrębnienie cech stylistycznych i syntaktycznych języka mody, który pełni funkcję referencyjną, informacyjną oraz konatywną. W trzecim rozdziale zostaną opisane i scharakteryzowane fenomeny językowe, które dotyczą języka mody np. zapożyczenia językowe, złożenia, derywaty. Język mody jest wzbogacany poprzez mechanizmy typowe dla języków specjalistycznych. Są to procesy, którymi posługuje się również język codzienny np. derywacja czy zapożyczenia językowe. W sektorze mody obecna jest ciągła interferencja językowa dlatego magazyny modowe posługują się zapożyczeniami językowymi. Włoskie Haute Couture cieszy się światowym prestiżem, zachowując przy tym własną tożsamość oraz własny model kulturowy i estetyczny. Moda włoska jest synonimem jakości, stylu i elegancji i odznacza się długą tradycją.

This thesis is dedicated to the language of fashion in highly specialized fashion magazines like Vogue, Elle, in particular to the aspect of vocabulary and grammar of their captions. The language of fashion is difficult to define. The complexity of the lexicon of fashion is related to the terms of the textile, clothing and footwear, a reality that is hard to understand. For its commercial structure, the field of fashion is subject to an international comparison and it is very important for the Italian economy. However, the language of fashion for many years remained poorly studied and analyzed, even if it is a fundamental part of social Italian identity. The language of fashion is constantly evolving, since the technical and traditional terms are constantly being added by journalists and fashion bloggers. The women's highly specialized fashion magazines like Vogue or Elle describe the fashion and styles in a highly eloquent manner. The language of fashion has its roots in three languages: Italian, English and French. Whats more the fashion is expressed using two types of communication - the iconic and the verbal one. In my masters thesis the first chapter briefly discusses the modern history of Italian fashion and the history of fashion magazines. It mentions the most important events in the history of fashion in Italy - the Giorgini’s First Italian High Fashion Show, or the birth of the Italian prêt-à-porter, thanks to which the Italian style conquered the world. It also explains the phenomenon of Made in Italy and outlines the origins of fashion press from the Middle Ages to the nineteenth - century fashion magazines. It also describes the language of fashion as a special language based on the studies of special languages by Gaetano Berruto and Alberto A. Sobrero. The language of fashion has some lexical and syntactic features typical for special language, which is mainly popularized through the mass media. Then it presents the general features of the language of fashion as the specific vocabulary of fashion divided into three main groups, and its stylistic properties. The lexicon takes on the lexical features such as monoreferentiality, accuracy and transparency, typical for special languages. The language of fashion media is full of strong emphasis and figures of speech. The second chapter analyzes the specialized vocabulary of fashion using examples drawn from the corpus of captions from highly specialized fashion magazines. The captions spread the desire to own a piece of clothing. They are a typical text for fashion magazines and are placed under or next to a picture showing the commented feature. The captions of the lexicon are divided into five categories that correspond to the five different semantic fields: 1) Names of colors, 2) Names of tissues, 3) Names of clothing, 4) Names of accessories, 5) Names of applications and prints. Then the Treaty of Cesare Vecellio is presented in order to compare the descriptions of sixteenth - century fashion with modern texts and to outline the stylistic and syntax features of the fashion language.The third chapter summarizes and characterizes linguistic phenomena that affect the lexicon of fashion as loanwords, compounds, etc. The vocabulary of fashion is enriched through the typical means for special languages. The fashion is subject to a continuous linguistic interference, so the highly specialized fashion magazines use the loanwords. The high quality Italian tailoring enjoys worldwide success, maintaining its identity and its own cultural and aesthetic model. Italian fashion is synonymous with quality, style and elegance, and has a long and prestigious tradition.

La presente tesi viene dedicata al linguaggio della moda nelle riviste di moda di fascia alta come Vogue, Elle, e particolarmente all’aspetto lessicale e grammaticale delle loro didascalie.Il linguaggio della moda è difficilmente definibile. Non è una lingua speciale vera e propria anche se ne possiede alcune caratteristiche. La complessità del lessico della moda rimanda ai termini del settore tessile, dell’abbigliamento e calzaturiero, una realtà difficile da comprendere. Per la sua struttura commerciale, il campo della moda è soggetto a un confronto internazionale ed è molto importante per il sistema economico italiano. Tuttavia il linguaggio della moda è rimasto per lunghi anni poco studiato ed analizzato anche se è una parte fondamentale dell’identità sociale. La lingua della moda evolve continuamente, ai termini tecnici e tradizionali si aggiungono nuove parole usate dai giornalisti e dalle fashion blogger. Le riviste femminili di moda di fascia alta come Vogue o Elle raccontano moda e stili in una cornice sofisticata. Il linguaggio della moda si muove principalmente in tre lingue: l’italiano, l’inglese e il francese. La moda comunica anche in due lingue: quella iconica e quella verbale.Il primo capitolo tratterà brevemente la storia moderna della moda italiana e la storia delle riviste di moda. Si accenneranno i più importanti eventi nella storia della moda in Italia, grazie a cui lo stile italiano conquistò il mondo, come la sfilata di Giorgini o la nascita del prêt-à-porter italiano. Verrà spiegato il fenomeno del Made in Italy. Si delineeranno le origini della stampa sulla moda dal Medioevo fino alle riviste di moda ottocentesche. Verrà anche descritto il linguaggio della moda come una lingua speciale in senso lato ovvero come una lingua settoriale, basandosi sugli studi delle lingue speciali di Gaetano Berruto e Alberto A. Sobrero. La lingua della moda possiede alcune caratteristiche lessicali e sintattiche tipiche di una lingua speciale, che si diffonde principalmente attraverso i mass media. In seguito verranno presentati i tratti generali del modaiolese come il lessico specifico della moda diviso in tre gruppi principali, e le proprietà stilistiche. Il lessico assume caratteristiche lessicali come la monoreferenzialità, la precisione e la trasparenza, quelle delle lingue speciali. Nel linguaggio della moda dei mass media risulta forte la presenza di enfasi e figure retoriche.Nel secondo capitolo verrà analizzato il lessico specialistico della moda attraverso gli esempi delle didascalie tratti dal corpus selezionato delle riviste di moda di fascia alta. Le didascalie sono uno strumento attraverso cui si diffonde il desiderio di possedere un capo d’abbigliamento. Sono un testo tipico per le riviste di moda, si collocano sotto o vicino ad un’immagine con la funzione di commento. Il lessico delle didascalie sarà diviso in cinque categorie che corrispondono ai cinque campi semantici diversi: 1) Nomi dei colori, 2) Nomi dei tessuti, 3) Nomi dei capi d’abbigliamento, 4) Nomi degli accessori, 5) Nomi di applicazioni e stampe.In seguito si presenterà il trattato di Cesare Vecellio per paragonare le descrizioni delle mode cinquecentesche con i testi moderni e tracciare le caratteristiche stilistiche e sintattiche della lingua della moda che svolge la funzione referenziale e informativa che le è propria, esaltando tuttavia la funzione conativa e persuasiva.Nel terzo capitolo verranno riassunti e caratterizzati fenomeni linguistici che riguardano il lessico della moda: 1) Prestiti linguistici, 2) Parole derivate 3) Composti, 4) Polirematiche, 5) Rideterminazione semantica, 6) Ellissi. L’arricchimento del lessico della moda avviene attraverso i mezzi tipici per le lingue speciali. Sono i procedimenti di cui si serve la lingua comune per es. rideterminazione semantica, compositi e prestiti linguistici. Nel campo della moda si assiste alla continua esterofilizzazione della lingua italiana per questo le riviste di moda spe