Sabbath leave as a prescription for burnout : de lege lata, de lege ferenda

Bibliogr. s. 153-155. Streszcz. ang. s. 155-156. Publikacja recenzowana

Wypalenie zawodowe staje się coraz poważniejszym problemem w rozwiniętych społeczeństwach. Jednym ze sposobów przeciwdziałania temu zjawisku jest oferowanie przez pracodawcę tzw. urlopu sabatycznego (ang. sabbatical leave). Stanowi on formę motywacji pracowników, która polega na udzieleniu pracownikowi kilkutygodniowego lub kilkumiesięcznego urlopu, gwarantującego zachowanie dotychczasowego miejsca pracy. Celem urlopu sabatycznego jest regeneracja pracownika wypalonego zawodowo, podnoszenie kwalifikacji zawodowych lub wolontariat. Przeprowadzone badania wykazały pozytywny wpływ urlopów sabatycznych na zdrowie psychiczne pracowników. Urlopy sabatyczne występują m.in w Stanach Zjednoczonych. Ten rodzaj urlopu uregulowany jest w różny sposób poprzez stanowe, a także jest rozpowszechniony wśród prywatnych pracodawców. Publiczne programy sabatyczne nakierowane są raczej na doskonalenie zawodowe, podczas gdy te oferowane przez prywatnych praco- dawców przede wszystkim na regenerację i odpoczynek pracowników. W Wielkiej Brytanii urlopy sabatyczne nie zostały uregulowane ustawowo i nie są instytucją jednolitą. Wdrożyło je część prywatnych korporacji, a także niektóre instytucje publiczne, np. jednostki brytyjskiej publicznej służby zdrowia. De lege lata polskie prawo pracy nie przewiduje żadnych przepisów dotyczących urlopu sabatycznego. Kodeks pracy zawiera co prawda urlop bezpłatny jako dopuszczalną formę dłuższego zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy, jednak jego istota i cel są odmienne niż istotna i cel urlopu sabatycznego. Polskie przepisy prawa pracy zasadniczo nie stoją także na przeszkodzie wprowadzeniu urlopów sabatycznych na poziomie umowy o pracę albo aktów zbiorowego prawa pracy. Ewentualne postanowienia dotyczące urlopów sabatycznych muszą jednak być zgodne z zasadami uprzywilejowania pracownika, równego traktowania i niedyskryminacji. Za wprowadzeniem urlopu sabatycznego do kodeksu pracy przemawiają argumenty prawne (brak jednolitej wykładni obowiązujących przepisów prawa pracy, niespełnianie celów i założeń urlopu sabatycznego przez urlop bezpłatny, trudności w uzyskaniu zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy w związku z wypaleniem zawodowym) oraz argumenty pozaprawne (dane o powszechności wypalenia zawodowego, potwierdzony badaniami wpływ urlopów sabatycznych na poprawę kondycji pracowników, zmiany postaw społecznych, upowszechnianie się kultury korporacyjnej państw zachodnich w Polsce).

Burnout is becoming an increasingly serious problem in developed societies. One of the ways of counteracting this phenomenon is offering the so-called sabbatical leave. It is a form of employee motivation, which consists in granting an employee a vacation of several weeks or months, which guarantees the preservation of the current workplace. The purpose of the sabbatical leave is to regenerate a burned out employee, improve professional qualifications or volunteer work. The conducted research showed a positive effect of sabbatical leaves on the mental health of employees. Sabbath leaves occur, among others in United States. This type of leave is regulated differently by the state and is also common among private employers. Public sabbatical programs are aimed more at professional development, while those offered by private employers primarily at the regeneration and relaxation of employees. Sabbath holidays in Great Britain are not regulated by law and they are not a uniform institution. Some privatecorporations, as well as some public institutions, such as British public health units, have implemented them. De lege lata, Polish labor law does not provide for any provisions on sabbatical leave. Although the Labor Code contains unpaid leave as an acceptable form of a longer release of an employee from the obligation to perform work, its essence and purpose are different than the essential and purpose of the sabbatical leave. Polish provisions of the labor law also generally do not prevent the introduction of sabbatical leaves at the level of an employment contract or acts of collective labor law. However, any provisions relating to sabbatical leave must comply with the principles of employee preference, equal treatment and non-discrimination. There are legal arguments in favor of introducing a sabbatical leave into the Labor Code (lack of a uniform interpretation of the applicable provisions of labor law, failure to meet the goals and assumptions of the sabbath leave through unpaid leave, difficulties in obtaining a medical certificate of incapacity for work due to professional burnout) and the prevalence of occupational burnout, the impact of sabbatical leaves on the improvement of the condition of employees, confirmed by research, changes in social attitudes, dissemination of the corporate culture of Western countries in Poland).