Unijne mechanizmy rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania

Przedmiotem niniejszej pracy magisterskiej jest problem podwójnego opodatkowania badany z perspektywy Unii Europejskiej. Zasadniczymi celami pracy są przestudiowanie zjawiska podwójnego opodatkowania występującego na poziomie unijnym i międzynarodowym, zidentyfikowanie braków i niedociągnięć w istniejących europejskich mechanizmach rozstrzygania sporów podatkowych, oraz przeprowadzenie dogłębnej analizy procedur wprowadzonych przez najnowszych akt unijny, jakim jest Dyrektywa Rady (UE) 2017/1852 z dnia 10 października 2017 r. w sprawie mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w Unii Europejskiej.Po przytoczeniu ram teoretycznych zjawiska podwójnego opodatkowania, zbadano ekonomiczne metody stosowane w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania oraz międzynarodowe środki służące do eliminacji negatywnych konsekwencji podwójnego opodatkowania. Następnie przedstawiono obszar podatkowy w Unii Europejskiej w kontekście historycznym i politycznym, uwzględniając przy tym cechy charakterystyczne prawa Unii Europejskiej. Dokładnej analizie poddano europejskie akty prawne koncentrujące się na walce z podwójnym opodatkowaniem, a także relewantne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, oraz wskazano ich ograniczenia. Identyfikacja wad i mankamentów istniejących mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania pomaga zrozumieć najistotniejsze problemy, z którymi mierzy się Dyrektywa 2017/1852.Po dogłębnej analizie procedur wprowadzonych przez Dyrektywę 2017/1852, autorka pracy doszła do konkluzji, iż ambitne cele wyznaczone w Dyrektywie nie zostały osiągnięte. Pomimo, że prawodawca unijny skutecznie wyeliminował większość mankamentów w istniejących dotychczas mechanizmach zwalczających podwójne opodatkowanie i częściowo poprawił stosowane dotąd procedury to Dyrektywa 2017/1852 wciąż zawiera liczne wady i ograniczenia, które powinny zostać zaadresowane i wyeliminowane. W celu poprawienia mankamentów Dyrektywy 2017/1852, autorka pracy zaproponowała pięć konkretnych postulatów de lege ferenda.W niniejszej pracy zbadano mechanizmy rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania wprowadzone przez tzw. Konwencję Arbitrażową UE, Dyrektywę 2017/2017 oraz bilateralne i multilateralne umowy podatkowe oparte na Modelowej konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Ponadto analizie poddano relewantne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE oraz dzieła literatury przedmiotu poświęcone problemowi podwójnego opodatkowania. W niniejszej pracy magisterskiej wykorzystano następujące metody badawcze: analizę aktów prawnych, stadium przypadku, logikę, ugruntowane teorie, badania historyczne, krytykę literacką oraz metodę komparatystyczną.Wedle najlepszej wiedzy autorki, przed opublikowaniem niniejszej pracy magisterskiej, nie powstały żadne dzieła koncentrujące się na ocenie unijnych mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania po wejściu w życie Dyrektywy 2017/1852. Z tego względu niniejsza praca jest pracą pionierską w tak zakreślonych obszarze badawczym. Autorka pracy żywi nadzieję, że to świeże spojrzenie na unijne mechanizmy rozstrzygania sporów podatkowych przyczyni się do zwalczania negatywnych skutków podwójnego opodatkowania w Unii Europejskiej poprzez wprowadzenie zaproponowanych postulatów de lege ferenda.

This thesis addresses the problem of double taxation from the perspective of the European Union. The main objectives of the study are to examine the issue of double taxation on the European and international level, identify the deficiencies of the existing European tax dispute resolution mechanisms, and conduct an extensive analysis of the procedures introduced in the newest EU legal act: Council Directive 2017/1852 on double taxation dispute resolution mechanisms in the European Union. The author aims to answer whether the Directive 2017/1852 can be truly recognised as an ultimate remedy to the problem of double taxation in the European Union.After exploring the theoretical framework of double taxation, the economic methods for the avoidance of double taxation and international means to eliminate the negative consequences are elaborated in order to gain a better understanding of how double taxation can be counteracted more generally. Subsequently, the taxation area in the European Union is presented from both a historical and a political background with the goal of specifying the distinctive features of European Union law. The author not only thoroughly examines specific European legal acts which introduce mechanisms to eliminate double taxation and relevant case law from the Court of Justice, but also clarifies their deficiencies and limitations. After thoroughly analysing the mechanisms introduced by Council Directive 2017/1852, the author has reached the conclusion that the ambitious goals set for the Directive cannot be met. Although the EU legislator has successfully eliminated major shortcomings in the existing mechanisms and overall significantly improved the proceedings in double taxation disputes, the Directive has its own drawbacks and limitations, which should be addressed. Moreover, the Directive has missed several opportunities for introducing improvements in the existing mechanisms. In order to eliminate the most significant shortcomings of Council Directive 2017/1852 the author suggests several proposals de lege ferenda.This thesis encompasses a doctrinal, legal-dogmatic approach, as it examines various mechanisms to eliminate double taxation introduced by the EU Arbitration Convention, the Directive 2017/1852, as well as bilateral and multilateral tax treaties based on the OECD Model Tax Convention on Income and on Capital. Furthermore, case law from the Court of Justice and academic literature additionally provides important deliberations about the phenomenon of double taxation, and thus are also vital subjects of consideration. The following research methods were used: content analysis, case study, logic, grounded theory, historical research, literary criticism and the comparative method. To the best of the author’s knowledge, before releasing this thesis, there have not been any papers published which include the evaluation of all the European Union’s tax dispute resolution mechanisms since Directive 2017/1852 came into force. Therefore, the author believes that this research is the first of its kind in its field. This fresh perspective on European tax dispute resolution mechanisms shall contribute to combating the problem of double taxation in the European Union by improving and developing current solutions.