Architecture and design in relation to nature. Projects of Italian “radical artists” over the late 1960s and the early 1970s

Tematem pracy jest problem włoskiej architektury i designu radykalnego w kontekście ich relacji z naturą. Analiza wybranych projektów powstałych na przełomie lat 60. i 70. XX wieku pozwoliła na wykazanie modalności tej relacji. W pierwszej części pracy wskazane zostały charakterystyczne cechy zjawiska architektury radykalnej wraz z szerokim omówieniem kontekstu historycznego, przedstawiono także działalność najważniejszych ugrupowań i twórców niezrzeszonych. W drugiej części o charakterze analitycznym na podstawie wybranych przykładów ukazano przykłady inspiracji „radykalnych” światem przyrody. W celu uchwycenia i wyjaśnienia różnorodnego charakteru owej korespondencji wydzielone zostały najważniejsze rodzaje zachodzących związków. Były to kolejno: projekty będące wizjami alternatywnego środowiska życiowego stanowiącego opozycję dla świata przyrody, projekty wcielające w życie ideę powrotu do natury, zagadnienie wykorzystania w architekturze tworzyw organicznych oraz nawiązania do form przyrody ożywionej i nieożywionej w designie radykalnym wraz z całym implikowanym systemem znaczeń. Zależności pomiędzy sztuką a naturą to niezwykle obszerny i wieloaspektowy temat – tyleż fascynujący, co wciąż pełen nieodkrytych pól interpretacyjnych. Szerokie omówienie kontekstu historycznego, analiza projektów wraz z naświetleniem przyświecających twórcom idei wykazało, iż zainteresowanie włoskich artystów radykalnych kwestiami przyrody w rozmaitych jej aspektach powiązane było ze społecznymi przemianami. Czasami, zwłaszcza w projektach designu, opierało się na mimetycznym zaadaptowaniu form, które stawały się nośnikiem pewnego komunikatu. W projektach architektonicznych zazwyczaj stanowiło reakcję na początkową bezkrytyczną fascynację postępem technologicznym, było owocem refleksji i stanowiło zapowiedź projektowania proekologicznego i szerokiego wykorzystania przyjaznych środowisku naturalnemu technologii.

The subject of this paper is radical design and architecture and their relation with nature. The analysis of the chosen projects from late 1960’s and early 1970’s pointed out the diversity of this relationship. The first part of the thesis presents the characteristics of the radical architecture with its major artist in the historical context. The second part is the analysis of selected examples of inspiration with nature among “radicals”.The conclusion of the analysis was the fact, that the tight correlation between the radical works and nature was the result the of social changes in the historical context of 1960s and 1970s. In design that relation was based on a mimetic adaptation of natural forms, with all implied meaning. The radical architecture projects were often the counterreaction to a technological progress isolating society from nature. At the same time it was the basis for ecological designing and for a wide use of environment-friendly tecnologies.