Portrait of a woman in ‘Biała Róża’, a novel by Narcyza Żmichowska. Poetics and the ideal of emancipation

Celem pracy jest analiza i interpretacja portretu kobiecego w powieści "Biała Róża" Narcyzy Żmichowskiej. Praca składa się z sześciu rozdziałów. Pierwszy traktuje o trudnej sytuacji kobiet w XIX wieku, których prawa ograniczał Kodeks Napoleoński. Powszechna opinia na temat kobiet zestawiona zostaje ze światopoglądem Żmichowskiej oraz działalnością jej oraz innych Entuzjastek, ważnego ruchu o charakterze emancypacyjnym i narodowowyzwoleńczym. W drugim rozdziale poddano analizie polifoniczną formę dzieła, dzięki której możliwe są dalsze obserwacje wpływu formy i wielogłosowości na wizerunek kobiety w powieści. Trzeci rozdział zawiera interpretacje treści powieści oraz przegląd różnorodnych form przedstawiania wizerunku oraz ocen postępowania tytułowej bohaterki powieści przez inne postacie. W czwartym rozdziale prezentowane są inne portrety postaci kobiecych, które pojawiają się w analizowanym utworze. Porównane zostają modele emancypacji, jakie reprezentują sobą bohaterki. Piąty rozdział pracy ma na celu odtworzenie programu edukacyjnego Narcyzy Żmichowskiej, którego tworzeniem zajmowała się większą część swojego życia. Jej zalecenia edukacyjne porównane zostają do innych metod wychowawczych, których opis zawiera utwór. Koncepcja Żmichowskiej scharakteryzowana jest w opozycji do istniejącego wcześniej programu wychowawczego dziewcząt, którego autorką jest Klementyna z Tańskich Hoffmanowa. W ostatnim rozdziale dokonuje się konfrontacji dwóch modeli wizerunku kobiety z obrazami postaci kobiecych w innych powieściach Żmichowskiej, co w efekcie pozwala na wyodrębnienie wzorca i antywzorca kobiecości, które zawiera swoich utworach autorka.

The aim of this study is analysis and interpretation of portrait of a woman in ‘Biała Róża’, a novel by Narcyza Żmichowska. The thesis composes of six chapters. The first one refers to a difficult situation of women in the XIXth century, whose rights the Napoleonic Code limited. Common opinion on women is confronted with Żmichowska's worldview and her activity as well as the other participants of Entuzjastki organization, which was important emancipation and national liberation movement. The second chapter analyses the polyphonic form of the novel thanks to which it is possible to observe further influences of form and polyphony on women's image in the novel. The third chapter contains an interpretation of the novel's plot and an overview of a variety of forms of presenting the image as well as evaluations of the actions of the main character of the novel by other characters. The fourth chapter presents different portraits of female characters appearing in the novel. The models of emancipation represented by the heroines are compared. The aim of the fifth chapter is to recreate Narcyza Żmichowska's educational program which creation she dedicated a significant part of her life. Her educational recommendations are compared to the other pedagogical methods present in the novel. Żmichowska's conception is characterized in opposition to the previous female pedagogical program by Klementyna Hoffmanowa. The last chapter confronts these two woman's images with female portraits from other Żmichowska's novels, which leads to isolating patterns and anti-patterns of femininity present in the author's works.