Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Reżim hydrologiczno-hydrochemiczny rzeki Dramy
Hydrological and hydrochemical regime of the Drama River
rzeka Drama, odpływ, skład chemiczny, biogeny, przewodność elektrolityczna, zlewnia
Drama River, runoff, chemical composition, nutrients, electrical conductivity, catchment
Rzeka Drama płynie w zachodniej części województwa śląskiego, na granicy silnie zurbanizowanego i zindustrializowanego obszaru Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Mimo swojego położenia odznacza się rolniczym krajobrazem. W dotychczasowych badaniach poświęcono jej niewiele uwagi, toteż celem niniejszej pracy jest poznanie reżimu hydrologicznego i hydrochemicznego tej rzeki. W analizie reżimu hydrologicznego wykorzystano szeregi czasowe przepływów dobowych z posterunku wodowskazowego w Pyskowicach oraz dobowe sumy opadów z reanalizy satelitarnej MERRA-2 z okresu 2011-2021. Charakterystyka reżimu hydrochemicznego opierała się na kartowaniu hydrochemicznym przeprowadzonym w latach 2021-2022. Przeprowadzona analiza wykazała, że rzeka odznacza się reżimem niwalnym, z znaczną zmiennością przepływów dobowych i wyższym odpływie w półroczu zimowym. Pod względem hydrochemicznym, rzeka ta nie spełnia większości norm zawartości pierwiastków i związków biogennych dla I i II klasy czystości wód, można zatem określić ją jako pozaklasową. W porównaniu z badaniami z lat 90-tych jakość wód tej rzeki nie zmieniła się istotnie. W dolinie rzecznej można zaobserwować źródła korytowe powstałe w strefie kontaktów krasowych. Skład chemiczny wód Dramy kształtowany jest przez czynniki geogeniczne i działalność antropogeniczną. Wykazuje on również zróżnicowanie w profilu podłużnym. Źródłowy odcinek odznacza się dużymi wahaniami składu chemicznego i przewodności elektrolitycznej w ciągu roku, natomiast środkowy i dolny bieg rzeki cechuje się mniejszym zróżnicowaniem tych parametrów.
The Drama River flows in the western part of the Silesian Voivodeship, on the border of heavily urbanised and industrialised Upper Silesian Industrial Region. Despite its location, the catchment is characterised by an agricultural landscape. So far, little attention has been paid to this river, therefore the aim of this work is to explore the hydrological and hydrochemical regime of the river. The analysis of the hydrological regime utilised time series of daily flows from the gauge station in Pyskowice and daily precipitation totals from the satellite reanalysis MERRA-2 for the period 2011-2021. The characterisation of the hydrochemical regime, was based on hydrochemical mapping conducted in the years 2022-2023. The analysis revealed that the river exhibits nival regime with high variability in daily flows and higher runoff in the winter half year. The river does not meet most of the water quality standards for the content of elements and biogenic compounds for Class I and II, thus it can be described as out of class. Compared to studies from the 1990s, the water quality of the river has not significantly changed. In the river valley, channel springs formed in the karst contact zone can be observed. The chemical composition of Drama River is shaped by geogenic factors and human activity. It also exhibits variation along the longitudinal profile. The headwater section is characterised by large fluctuations in chemical composition and electrolytic conductivity throughout the year, while the middle and lower sections of the river show less variability in these parameters.
dc.abstract.en | The Drama River flows in the western part of the Silesian Voivodeship, on the border of heavily urbanised and industrialised Upper Silesian Industrial Region. Despite its location, the catchment is characterised by an agricultural landscape. So far, little attention has been paid to this river, therefore the aim of this work is to explore the hydrological and hydrochemical regime of the river. The analysis of the hydrological regime utilised time series of daily flows from the gauge station in Pyskowice and daily precipitation totals from the satellite reanalysis MERRA-2 for the period 2011-2021. The characterisation of the hydrochemical regime, was based on hydrochemical mapping conducted in the years 2022-2023. The analysis revealed that the river exhibits nival regime with high variability in daily flows and higher runoff in the winter half year. The river does not meet most of the water quality standards for the content of elements and biogenic compounds for Class I and II, thus it can be described as out of class. Compared to studies from the 1990s, the water quality of the river has not significantly changed. In the river valley, channel springs formed in the karst contact zone can be observed. The chemical composition of Drama River is shaped by geogenic factors and human activity. It also exhibits variation along the longitudinal profile. The headwater section is characterised by large fluctuations in chemical composition and electrolytic conductivity throughout the year, while the middle and lower sections of the river show less variability in these parameters. | pl |
dc.abstract.pl | Rzeka Drama płynie w zachodniej części województwa śląskiego, na granicy silnie zurbanizowanego i zindustrializowanego obszaru Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Mimo swojego położenia odznacza się rolniczym krajobrazem. W dotychczasowych badaniach poświęcono jej niewiele uwagi, toteż celem niniejszej pracy jest poznanie reżimu hydrologicznego i hydrochemicznego tej rzeki. W analizie reżimu hydrologicznego wykorzystano szeregi czasowe przepływów dobowych z posterunku wodowskazowego w Pyskowicach oraz dobowe sumy opadów z reanalizy satelitarnej MERRA-2 z okresu 2011-2021. Charakterystyka reżimu hydrochemicznego opierała się na kartowaniu hydrochemicznym przeprowadzonym w latach 2021-2022. Przeprowadzona analiza wykazała, że rzeka odznacza się reżimem niwalnym, z znaczną zmiennością przepływów dobowych i wyższym odpływie w półroczu zimowym. Pod względem hydrochemicznym, rzeka ta nie spełnia większości norm zawartości pierwiastków i związków biogennych dla I i II klasy czystości wód, można zatem określić ją jako pozaklasową. W porównaniu z badaniami z lat 90-tych jakość wód tej rzeki nie zmieniła się istotnie. W dolinie rzecznej można zaobserwować źródła korytowe powstałe w strefie kontaktów krasowych. Skład chemiczny wód Dramy kształtowany jest przez czynniki geogeniczne i działalność antropogeniczną. Wykazuje on również zróżnicowanie w profilu podłużnym. Źródłowy odcinek odznacza się dużymi wahaniami składu chemicznego i przewodności elektrolitycznej w ciągu roku, natomiast środkowy i dolny bieg rzeki cechuje się mniejszym zróżnicowaniem tych parametrów. | pl |
dc.affiliation | Uniwersytet Jagielloński w Krakowie | pl |
dc.contributor.advisor | Rajwa-Kuligiewicz, Agnieszka - USOS70335 | pl |
dc.contributor.author | Starościak, Tomasz - USOS303744 | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/UJK | pl |
dc.contributor.reviewer | Rajwa-Kuligiewicz, Agnieszka - USOS70335 | pl |
dc.contributor.reviewer | Żelazny, Mirosław - 132964 | pl |
dc.date.accessioned | 2024-07-08T23:13:00Z | |
dc.date.available | 2024-07-08T23:13:00Z | |
dc.date.submitted | 2024-07-08 | pl |
dc.fieldofstudy | geografia i gospodarka przestrzenna | pl |
dc.identifier.apd | diploma-175403-303744 | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/handle/item/373320 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | Drama River, runoff, chemical composition, nutrients, electrical conductivity, catchment | pl |
dc.subject.pl | rzeka Drama, odpływ, skład chemiczny, biogeny, przewodność elektrolityczna, zlewnia | pl |
dc.title | Reżim hydrologiczno-hydrochemiczny rzeki Dramy | pl |
dc.title.alternative | Hydrological and hydrochemical regime of the Drama River | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |