Rakugo - stories told from a pillow: culture and tradition in Japanese comedy storytelling

Rakugo to 400-letnia japońska, komediowa forma teatralna, w której gawędziarz zwany hanashika zasiadając na scenie za pomocą głosu i gestów kreuje fikcyjne światy, pełne postaci i emocji. Ponieważ hanashika robią to samotnie, każdy występ nabiera niepowtarzalnego i osobistego charakteru, który doceniany jest przez pokaźne grono japońskich fanów po dziś dzień. Niestety rakugo nie cieszy się dużym zainteresowaniem wśród polskich badaczy, a czytelnik nie ma dostępu do publikacji w języku polskim poświęconych rakugo. Ten brak stał się motywacją dla autora do napisania owej pracy, która przyjmuje formę studium monograficznego i ma na celu wprowadzenie czytelnika do świata rakugo, poprzez przekazanie mu najważniejszych informacji na jego temat, otwierając jednocześnie ścieżkę do dalszych badań i publikacji w języku polskim. Praca podzielona jest na trzy rozdziały. Pierwszy zawiera informacje na temat pokazów rakugo, ich struktury, narzędzi kreacji, podgatunków i podziałów. W dalszych podrozdziałach opisywane są procesy szkolenia hanashika, struktura i zasady panujących w świecie rakugo oraz miejsca, w których odbywają się pokazy. Rozdział drugi poświęcony jest historii i ewolucji rakugo, od jego buddyjskich korzeni, aż po dzisiejsze czasy. Ostatni rozdział przedstawia rakugo jako część japońskiego dziedzictwa kulturowego, a także to jak rakugo wystawiane w języku angielskim (eigo rakugo) ze względu na swój uniwersalny charakter może stać się narzędziem do promocji japońskiej kultury i humoru poza jej granicami.

Rakugo is a 400 year-old Japanese comedic verbal entertainment, in which storyteller called hanashika, sitting on the stage, using his voice and gestures creates fictional worlds full of characters and emotions. Because hanashika present stories alone, each show has a unique and personal character, which is appreciated by many Japanese fans to this day. Unfortunately, rakugo is not popular among Polish scholars, and the readers have no access to publications about rakugo in Polish. This void has become a motivation for the author to write this thesis, which takes the form of a monographic study and aims to introduce a reader to the world of rakugo, by presenting her/him with most important information about it, while at the same time paving the way for future research and publications in Polish. Thesis is divided into three parts. First one contains information on rakugo shows, their structure, tools of creation, subgenres and other divisions. The following subsections describe process of hanashika’s training, structures and rules governing the world of rakugo and also places where the shows take place. The second chapter is devoted to the history and evolution of rakugo, from its Buddhist roots to the present day. The last chapter presents rakugo as a part of Japan’s cultural heritage, and also shows how rakugo presented in English (eigo rakugo) can be used, thanks to its universal character, to promote Japanese culture and humor abroad.