Celem artykułu jest przedstawienie sporu doktrynalnego, jaki powstał pomiędzy sędziami Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych w 2019 r. w sprawie Gamble v. United States [587 U.S. (2019)] dotyczącego zakresu zastosowania i granic zasady stare decisis. W pierwszej części artykułu została scharakteryzowana zasada stare decisis. Jest to zasada prawna występująca w systemie common law, która zobowiązuje sądy do respektowania wcześniejszych orzeczeń w podobnych sprawach. Poprzednia sprawa musi spełniać dwa wymogi, aby mogła być uznana za wiążący precedens. Wcześniejsza sprawa musi dotyczyć tych samych co rozpatrywana sprawa kwestii prawnych zastosowanych do podobnego stanu faktycznego oraz zostać rozstrzygnięta przez ten sam sąd lub sąd wyższej instancji. W swoim orzecznictwie amerykański Sąd Najwyższy wprowadza otwarty katalog czynników, które powinny być brane pod uwagę, w celu ustalenia, czy dany precedens powinien zostać utrzymany czy uchylony. Należą do nich m.in. wykonalność decyzji, zaufanie do decyzji, integralność orzecznictwa. Zasada stare decisis nie jest zasadą absolutną ani bezwyjątkową. W systemie federalnym Sąd Najwyższy może obalać własne precedensy. Sądy apelacyjne mogą zwrócić się do Sądu Najwyższego o unieważnienie precedensu albo same unieważnić go w pełnym składzie sądu apelacyjnego obradującym en banc na posiedzeniu plenarnym. Widoczne są różne podejścia w interpretacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Oryginalizm akcentuje interpretowanie tekstu zgodnie z jego pierwotnym rozumieniem, natomiast „żywy konstytucjonalizm” zakłada zmiany w interpretacji pod wpływem zachodzących zmian społecznych. W sprawie Gamble v. United States skarżący domagał się uchylenia wypracowanej w orzecznictwie na podstawie Piątej Poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych doktryny podwójnej suwerenności, zgodnie z którą dopuszczalna jest odpowiedzialność za to samo przestępstwo więcej niż jednokrotnie – przed władzami stanowymi oraz przed władzami federalnymi. Sąd Najwyższy odmówił uchylenia doktryny podwójnej suwerenności powołując się na zasadę stare decisis. Podkreślił, że doktryna podwójnej suwerenności została zastosowana w łańcuchu precedensów łączącym dziesiątki spraw na przestrzeni 170 lat. Stanął na stanowisku zgodnym z teorią silnego precedensu, która zakłada, że do uchylenia precedensu (nawet błędnego) wymagane jest szczególne uzasadnienie. Inny pogląd na stare decisis prezentuje sędzia Thomas, który uważa, że najważniejsze znaczenie posiada tekst Konstytucji i prawa stanowionego. Zdaniem sędziego Thomasa standard stare decisis nie może odnosić się do błędnych orzeczeń tj. orzeczeń spoza sfery dopuszczalnej interpretacji tekstu prawnego. W przypadku konfliktu pomiędzy treścią Konstytucji a precedensem konstytucyjnym, pierwszeństwo należy przyznać temu pierwszemu. Ponadto, rolą sędziów jest jedynie interpretacja prawa, a nie jego tworzenie, wobec czego sądy nie powinny utrzymywać w mocy ewidentnie błędnych precedensów. Z kolei, w zdaniu odrębnym sędzia Gorsuch, zaakcentował, że gdy chodzi o egzekwowanie Konstytucji, sąd musi zachować szczególną ostrożność w stosowaniu zasady stare decisis. Jej ślepe posłuszeństwo sprawiłoby, że Sąd utrzymywałby w mocy decyzje rażąco błędne. Opowiedział się za teorią słabego precedensu, zakładającą, że precedens jest domniemaniem, które podlega uchyleniu w przypadku wykazania, że decyzja, o którą oparto precedens była błędna. Jego zdaniem, chociaż stare decisis zasługuje na szacunek, nie jest bezwyjątkowym nakazem i ma najsłabsze znaczenie gdy sądy interpretują Konstytucję. Przy podejmowaniu decyzji, czy precedens powinien zostać utrzymany czy uchylony, sąd powinien brać pod uwagę jakość uzasadnienia orzeczenia, jego spójność z pokrewnymi orzeczeniami, a także zmiany prawne, jakie zaszły od czasu wydania orzeczenia.