Catastrophism in the social theory of Stanisław Ignacy Witkiewicz

W mojej pracy analizuję katastroficzne wizje Stanisława Ignacego Witkiewicza związane z linearnym rozwojem ludzkości, form władzy, stylu życia, religii i sztuki. Przedstawione koncepcje traktują o takich zjawiskach jak umasowienie społeczeństwa, zanik znaczenia jednostki, antyintelektualizm, upadek twórczości człowieka. Oprócz opisania tez Witkacego podejmuję próbę wywnioskowania, skąd wzięła się jego postawa. Dokonuję tego poprzez analizę najważniejszych wydarzeń z jego życia, a także osób, które miały na niego największy wpływ do roku 1918. Tą datę przyjmuję bowiem jako umowny moment zakończenia kształtowania się myśli społecznej Stanisłąwa Ignacego Witkiewicza.Po przedstawieniu wyżej opisanych koncepcji dokonuję także porównania ze współczesną teorią katastroficzną na przykładzie Francisa Fukuyamy i jego prac "Koniec historii" oraz "Koniec człowieka". Przywołuję podobieństwa i różnice między koncepcjami Fukuyamy i Witkacego, a także zarysowuję główne punkty krytyki, z naciskiem na tendencje w krytyce tego ostatniego.

In my paper I try to analyse catastrophic visions of Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), who was a Polish writer and artist in the beginning of 20th century. The concepts I present are concentrated on linear developement of: human race, forms of authorities, lifestyles, religion and art. They predict such phenomenons as the existance of mass society, decline of the importance of an individual, anti-intellectualism and the end of creativity in human's actions. Apart from just describing these concepts, I make the effort to deduce, where did such an attitude came from. I do it by inquiring about the biography of the writer and people, who were important in his life before the year 1918. I look upon this date as a symbolic ending of the formation of Witkacy's social theory.After presenting this theory I also compare it with a contemporary catastrophic ideas. As an example, I use works of Francis Fukuyama - especially his books: "The end of history" and "Our posthuman future". I take into consideration similarities as well as differences between the concepts of Witkacy and Fukuyama. I also mention main points of the critics of both concepts.