Polityczne cele prowincji Satsuma (Satsuma-han) w okresie Bakumatsu (1853-1867)

Political goals of Satsuma in Bakumatsu period

Cel niniejszej pracy stanowiło zbadanie polityki prowadzonej przez han Satsuma w okresie Bakumatsu (1853-1867) ze szczególnym uwzględnieniem tego, jak wraz z upływem lat zmieniały się jej główne cele. Na podstawie japońskojęzycznych źródeł analizie zostały poddane następujące kwestie. Po pierwsze, cechy szczególne hanu Satsuma, które umożliwiły większe niż w przypadku większości pozostałych hanów zaangażowanie się w ogólnokrajową politykę. W tym miejscu szczególnej analizie poddano położenie geograficzne i wynikające z niego konsekwencje. Następnie przeanalizowano cele polityki daimyō hanu Satsuma, Shimazu Nariakiry u progu okresu Bakumatsu i sposoby ich osiągnięcia, przede wszystkim aktywne zaangażowanie się w konflikt o władzę po stronie jednego z kandydatów do tytułu kolejnego szoguna. Następnie zbadano, jak komplikująca się sytuacja na scenie politycznej wpłynęła na rewizję owych celów, ich postępującą zmianę, a także zmianę metod stosowanych do ich osiągnięcia. Jako przykład podano w szczególności politykę kōbu gattai, próby jej wprowadzenia przez Shimazu Hisamitsu, działalność Tokugawa Yoshinobu, a w końcu porażkę kōbu gattai i jej przyczyny. Podkreślono również fakt, iż warstwa rządząca hanem Satsuma nie była całkowicie zjednoczona, jeśli chodzi o polityczne cele, jako przykład podając Shimazu Hisamitsu, Saigō Takamoriego i Ōkubo Toshimichiego. Poddano analizie fakt, jaki ta sytuacja mogła mieć wpływ na działalność hanu na ogólnokrajowej scenie politycznej. Na zakończenie poddano analizie to, jakie były skutki aktywnej działalności politycznej dla hanu Satsuma, ze szczególnym uwzględnieniem zlikwidowania hanu jako takiego.

The purpose of this thesis is to analyse the policy of Satsuma-han in the Bakumatsu period (1853-1867), especially it's goals changing throughout the years. Basing on the japanese language sources, this thesis analyses following questions. Firstly, the characteristics unique for Satsuma-han, which allowed it to engage in the national politics more actively then most other hans. It is especially the geographical location and it's consequences. Next, the following paper analyses policy goals of daimyō Shimazu Nariakira at the beginning of the Bakumatsu period and the ways to achieve them, the most important being playing an active part in the conflict regarding who would become the next shogun. Next, it analyses how the complicated political situation affected revision and progressive change of those goals and ways to achieve them. Kōbu gattai policy, which Shimazu Hisamitsu attempted to implement it and it's eventual failure mostly due to the activities by Tokugawa Yoshinobu, is given as the main example. The fact that not everyone among Satsuma-han's ruling class shared the same goals and the effects of this situation are also analysed. As an example, Shimazu Hisamitsu, Saigō Takamori, Ōkubo Toshimichi and relations beetween them are given. Finally, this paper analyses the overall effects of the political activity in the Bakumatsu period for Satsuma-han, especially the abolition of Satsuma-han itself.

本論文では、幕末時代（1853－1867）における薩摩藩の政治活動を分析することを目的とする。まず、藩主・島津斉彬をはじめとする薩摩藩の首脳部はなぜ中央政治の舞台に興味を持つようになったのか、ということを明らかにする。つまり、中央政治に入ろうとしたことの要因を述べたい。同時に、幕末時代に役割をあまり果たさなかった多数の他藩と違い、なぜ薩摩藩は影響力を持つようになったのか、同藩の特徴を分析することによってその理由を述べる。続いて、政治活動を分析することによって、幕末時代にわたる政治の目的の変化を探りたい。薩摩藩が達成しようとしていたことの中で、達成できたこと、失敗で終わったこと、その双方の原因を述べる。特に失敗した事例として「公武合体」という思想をあげて、薩摩藩の政治はなぜ幕末時代にわたって変わらなければならなかったのか、ということを明確にしたい。そのために、島津久光と徳川慶喜の政治活動とそれぞれの目的を述べる。そして、島津久光、大久保利通、および西郷隆盛を事例として、薩摩藩が一つの目的を達成するために統一されなかった状況とその原因も強調する。最終的に自分たちの政治活動によって薩摩藩は廃止されたという矛盾とそれにわたる過程を明らかにする。