The saint in the ring. Historical, cultural and social contexts of films starring the Mexican wrestler El Santo.

W pracy podjęto próbę opisania nadzwyczaj interesującego zjawiska, jakim była seria ponad pięćdziesięciu filmów o Santo – reprezentancie lucha libre, meksykańskiej odmiany wrestlingu. Wspomniane produkcje pojawiały się na ekranach od lat pięćdziesiątych aż do osiemdziesiątych, gromadząc wielką widownię i zdobywając ogromną popularność. Zamaskowany Santo doczekał się statusu narodowej ikony – dzięki swojej działalności na ringu i ekranie na stałe wpisał się w popkulturowy krajobraz Meksyku. Praca wyjaśnia, czym jest lucha libre oraz przybliża fenomen Santo, tłumacząc nadzwyczajną pozycję zamaskowanego zapaśnika w meksykańskiej kulturze. Opisane zostaje tło historyczno-filmowe omawianego cyklu, przede wszystkim kryzys meksykańskiej kinematografii, w której po okresie „Złotego wieku” zaczęły dominować produkcje tanie i pozbawione artystycznych ambicji. Bliżej zajęto się również problemem relacji między produkcjami o Santo a amerykańskim kinem gatunków - na kształt filmów o zapaśniku w srebrnej masce duży wpływ miał między innymi hollywoodzki horror, przygody Santo przekazywały jednak także własną ideologię, posługując się przy tym odmiennym od amerykańskiego modelem opowiadania. W pracy poruszony został również problem terminu mexploitation, którym wielu badaczy określa miedzy innymi filmy o zamaskowanym zapaśniku - należy jednak robić to z dużą ostrożnością, gdyż wspomniane określenie może wprowadzić w błąd widza zaznajomionego z exploitation cinema.Produkcje o zamaskowanym zapaśniku umieszczone zostały w szerokim kontekście społeczno-historycznym - pełniły one bowiem ważne funkcje i niosły ze sobą użyteczne przesłanie, pozwalające widzom (pochodzącym w dużej mierze z niższych warstw społecznych) odnaleźć się w dużych metropoliach okresu gwałtownej modernizacji. Opisano, w jaki sposób filmy o Santo zaspokajały tłumione przez władze potrzeby społeczne, oswajały publiczność z nowymi technologiami, promowały odmienne od dominujących modele męskości i wspierały zmianę statusu kobiet w meksykańskim społeczeństwie.

Attention is drawn here to the phenomenon of El Santo movies, which were enormously popular in Mexico since the fifties until the eighties. El Santo was a masked lucha libre (a form of professional wrestling) fighter, who became an iconic hero of Mexican popculture.The thesis explains what lucha libre is and explains the special status of El Santo. The author also describes the historical background of El Santo films, focusing on the process of change in Mexican cinematography, which went from “Golden Age” to an era of cheap, artistically worthless productions. Noted is the relation between El Santo films and American genres – especially horror, which served as a foundation for the development of El Santo films. However, as the author points out, these pictures managed to express their own ideology, they also developed a unique narrative model. The next thing this thesis deals with is the problem of using the term “mexploitation” when describing the films starring the masked wrestler – while many scholars do it, it may confuse the moviegoers familiar with the exploitation cinema. The El Santo films have been put into a wide social and historical context because of the grave role they played in helping their viewers (mostly deriving from the lower classes of society) understand the times of rapid modernization. These films not only satisfied the needs of society suppressed by the authorities, but also promoted the new technologies, counter-models of masculinity and a shift in social roles of Mexican women.