Funeral speeches of the Crown magnates in the first half of the 17th century

Oratorstwo było ważnym elementem kultury sarmackiej. Przemawiano niemal na każdej uroczystości, a dzieci magnackie już od czasów szkolnych uczono sztuki wymowy. Mowy sarmackie wygłaszane w epoce baroku były niezwykle rozbudowane, liczne zdania łacińskie, przykłady z historii i rozbudowane opisy uświetniały każdą okazję do przemawiania. Jedną z nich były pogrzeby, których silnie rozbudowany program związany był z mowami. Celem niniejszej pracy jest analiza mów pogrzebowych pod kątem historycznym, w celu znalezienia w nich wzorców i ideałów, które przyświecały oratorom w trakcie tworzenia i wygłaszania przemówień. Na początku przedstawiona została tradycja oratorstwa oraz opisano przebieg pogrzebu magnackiego, a także miejsce świeckiej wymowy w trakcie uroczystości funeralnych. Następnie nakreślono sylwetki oratorów – Jakuba Sobieskiego, Jerzego Ossolińskiego, Feliksa Kryskiego oraz Łukasza Opalińskiego młodszego, których dzieła były podstawą źródłową pracy. Pochylono się również nad samymi mowami – ich budową i recepcji. W następnym rozdziale oracje zostały przebadane pod kątem historycznym. Dokonano analizy mów na pogrzebach mężczyzn, kobiet i biskupów, dzięki czemu znaleziono między innymi takie wzorce jak pobożność, gotowość do walki, walka za wiarę i ojczyznę oraz służba królowi. W tym rozdziale uwaga została zwrócona również na elementy biograficzne, takie jak wydarzenia z życia czy cechy charakteru, które mogą zostać wychwycone w mowach pogrzebowych.

Oratory was an important element of Sarmatian culture. Speeches were given at almost every ceremony, and noble children were taught the art of speech from school age. Sarmatian speeches delivered in the Baroque era were extremely elaborate, enriched with numerous Latin phrases, historical examples, and detailed descriptions that embellished every speaking occasion. One such occasion was funerals, whose extensively developed program was closely linked with speeches. The aim of this paper is to analyze funeral speeches from a historical perspective, in order to find the patterns and ideals that guided the orators in creating and delivering their speeches.The tradition of oratory and the course of noble funerals are presented first, as well as the place of secular speech during funeral ceremonies. Then, the profiles of orators – Jakub Sobieski, Jerzy Ossoliński, Feliks Kryski, and Łukasz Opaliński the Younger – whose works were the source basis of the study, are outlined. Attention is also given to the speeches themselves – their structure and reception. In the next chapter, the speeches are examined from a historical perspective. The analysis includes speeches at the funerals of men, women, and bishops, revealing patterns such as piety, readiness to fight, fighting for faith and homeland, and service to the king. This chapter also highlights biographical elements, such as life events and character traits, that can be identified in funeral speeches.