Karol Libelt's philosophical project as a reaction to the autocracy of reason in German philosophy

W niniejszej pracy został przedstawiony projekt filozoficzny Karola Libelta, przede wszystkim w oparciu o dzieła Samowładztwo rozumu oraz System umnictwa. Projekt ten został ukazany jako reakcja na współczesną autorowi filozofię niemiecką, którą uważa on za jednostronnie rozumową i wymagającą zbalansowania przez inne władze ducha. W pracy prześledzona została Libeltowska krytyka filozofii nowożytnej, zwłaszcza filozofii niemieckiej, jako wykazującej coraz większe samowładztwo rozumu. Następnie przedstawiony został projekt przyszłej filozofii słowiańskiej, który Libelt opierał na obserwacji współczesnych mu myślicieli polskich i planował jako połączenie mistyki i filozofii. W ostatnim rozdziale przeanalizowana została ukazana w Systemie umnictwa filozofia wyobraźni, władzy ducha mającej równoważyć działanie rozumu, będąca Libeltowską próbą realizacji projektu filozofii słowiańskiej. W pracy podjęty został wysiłek określenia, jak w filozofii Libelta rozumiany jest rozum, z jakiej perspektywy jest krytykowany i jak wygląda próba przeciwstawienia się jego samowładztwu. Wyniki filozofii wyobraźni zostały ocenione jako wciąż w znaczącym stopniu polegające na krytykowanym przez Libelta rozumie, przez co nie mogły zostać uznane za satysfakcjonującą realizację postulatów filozofii słowiańskiej.

The following dissertation introduces Karol Libelt’s philosophical project, drawing principally on his works Samowładztwo rozumu and System umnictwa. The project is presented as a reaction to German philosophy contemporary to the author, which he considers to be one-sidedly rational and requiring a counterbalancing by other powers of the spirit. The essay details Libelt’s criticism of modern philosophy, mainly German philosophy, as exemplifying an increasing autocracy of reason. Further, a project of a future Slavic philosophy is presented, which Libelt derived from observing Polish thinkers of his time and planned as a synthesis of mysticism and philosophy. The last chapter analyses the philosophy of imagination introduced in System umnictwa, which was Libelt’s attempt at realising the project of Slavic philosophy, showing imagination as a counterbalance to reason. The essay endeavours to determine how Libelt understands reason, what standpoint does he criticize it from and how he attempts to oppose its autocracy. The results of the philosophy of imagination are shown to still be largely dependent on reason, and therefore can not be a satisfying realisation of the postulates of Slavic philosophy.