Translation as a tool for (re)designing the future : the case of Paweł Hulka-Laskowski's personal translation choices

Artykuł stanowi analizę marginalizowanego dotąd wycinka działalności przekładowej Pawła Hulki-Laskowskiego - tłumacza, pisarza i pedagoga, kojarzonego przede wszystkim z przekładem z języka czeskiego. Skupiając się na "Cnotą a prawdą", przekładzie amerykańskiej serii książek do edukacji seksualnej dla młodzieży z przełomu wieku XIX i XX, i stosując kategorię (re)projektowania zaczerpniętą od Brunona Latoura, autorka pragnie pokazać, w jaki sposób tłumacz może stać się inicjatorem zmiany obyczajowej i społecznej rozgrywającej się nie tylko w języku, lecz przede wszystkim w mentalności przedstawicieli kultury przyjmującej tłumaczenie. Po osadzeniu gestu przekładu serii w kontekście nastrojów i światopoglądów międzywojennej Polski, tłumacz jawi się jako projektant przyszłości. Autorka analizuje autorski paratekst Hulki-Laskowskiego, dołączony do drugiego tomu polskiego wydania serii, i bada strategie retoryczne i poszczególne wybory tłumacza oraz ich konsekwencje.

The following paper is an analysis of an overlooked translation project undertook by Paweł Hulka-Laskowski. Hulka Laskowski was a theologian, pedagogue, writer, diplomat and translator (known mostly for his translations form Czech) active in the interwar period in Poland. His translation of a series of American books for teenagers entitled "Purity and Truth" written by Sylvan Stall and Mary Wood-Allen presented issues of sexuality and health. By applying Bruno Latour's cathegory of (re)desining, the paper shows how a translator can initiate changes in a society; through the language in the entire recipient culture. In this respect, translator can be seen as a designer of a future. The analysis was focused on the second volume of the series with the particualr attention to the translator’s paratext, translation choices, expressive strategies and their consequences.