Joker as an artist, contester and clown in „Batman” by Tim Burton and „The Dark Knight” by Christopher Nolan

This study concentrates on creative aspects of Joker's behaviour. The origin of this character needs to be described at the beginning in order to continue the further analysis. Inspired by Paul Leni's movie „The Man Who Laughs” (1928), Bob Kane created Joker as a comic book character, the Batman's antagonist. That role makes Joker an important component of the cliche of a fight between The Good and The Evil, present in every superhero comic book. As a movie character, Joker is one of the many evil geniuses, crime artists – frightening and fascinating at the same time. Joker is a clown, but closest to romantic grotesque than mediaeval carnival known from Bachtin's theory. Joker's carnival is in fact a carnival of death. Joker wants to be a demiurge, who wishes the only right order, he believes in – the chaos – is to exist in Gotham. Joker isn't an artist in the common meaning of this word, however he makes his best to be seen as one. His actions may be considered to be creative if to describe them we use the terms „contestation” and „transgresion”, related not only to constructive, but also destructive function of the cultural change. In conclusion it is important to notice that the theoretical instruments I used in my analysis are related to the real world while Joker's origin is fictional. No matter how horrifying Joker's actions are, that fact allows the audience to keep the safe distance from everything that happens on the screen. It lets the character to be admired.

W swojej pracy skupiam się na twórczych aspektach zachowania filmowego Jokera. W celu przeprowadzenia analizy konieczne jest przedstawienie genezy postaci. Zainspirowany filmem Paula Leni „Człowiek, który się śmieje” (1928), Bob Kane stworzył Jokera jako postać komiksową, przeciwnika Batmana. Stanowi on więc ważny element schematu obecnego w każdym komiksie o superbohaterach – walki Dobra ze Złem. Jako postać filmowa, Joker jest jednym z wielu obecnych w kinie geniuszy zła, artystów zbrodni – przerażających i fascynujących zarazem. Przede wszystkim jednak Joker jest błaznem – choć bliżej mu do romantycznej koncepcji groteski, niż średniowiecznego karnawału, znanego z teorii Michaiła Bachtina. Karnawał Jokera jest bowiem karnawałem śmierci. Joker chce być demiurgiem, który pragnie, by w Gotham zaistniał jedyny słuszny według niego porządek – chaos. Joker nie jest artystą w potocznym rozumieniu tego słowa, choć chce, by takim go widziano. Jego działania można uznać za twórcze, jeśli opisując je posłużymy się takimi pojęciami, jak kontestacja i transgresja – dotyczą one bowiem nie tylko budującej, ale również destruktywnej roli zjawisk kulturowych. W ostatecznej konkluzji należy zwrócić uwagę, że wykorzystane w mojej analizie narzędzia teoretyczne służą opisaniu realnie istniejącej rzeczywistości, podczas gdy Joker wywodzi się z porządku fikcyjnego. Jakkolwiek przerażające by nie były dokonania Jokera, ekran kinowy pozwala zachować widzowi bezpieczny dystans. Dzięki temu widz może Jokera podziwiać.