General anti-avoidance rule in Polish tax law

Przedmiotem niniejszej pracy magisterskiej jest analiza instytucji klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania oraz sposobu jej uregulowania w polskim prawie podatkowym. Główny obiekt rozważań pracy stanowi analiza krajowych przepisów regulujących instytucję klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania. Praca składa się z pięciu rozdziałów, w których omówione zostały najważniejsze zagadnienia związane z problematyką unikania opodatkowania oraz klauzulą ogólną przeciwko unikaniu opodatkowania. W rozdziale pierwszym omówiono rodzaje zachowań podatników mające na celu obniżenie kwoty podatku lub całkowite uniknięcie obciążeń podatkowych. Przedstawiono również przyczyny i konsekwencje podejmowania tego typu zachowań przez podatników.W rozdziale drugim opisane zostały normatywne i orzecznicze sposoby przeciwdziałania unikaniu opodatkowania. Przeanalizowano obecnie obowiązujące antyabuzywne przepisy prawa podatkowego, z uwzględnieniem tzw. małych klauzul przeciwko unikaniu opodatkowania oraz klauzul szczególnych. Analizie zostało poddane również orzecznictwo sądowe związane ze stosowaniem tzw. doktryny obejścia prawa podatkowego.Następnie w rozdziale trzecim omówiono ewolucję przepisów regulujących klauzulę ogólną przeciwko unikaniu opodatkowania w polskim porządku prawnym. W kolejnej części pracy skupiono się na przedstawieniu charakterystyki i kształtu normatywnego obecnie obowiązującej klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania. Przeprowadzono analizę przesłanek zastosowania klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania w oparciu o bogaty dorobek doktryny prawa podatkowego oraz orzecznictwo sądów administracyjnych. W piątym, ostatnim rozdziale pracy omówiono sposoby określenia skutków podatkowych czynności stanowiących unikanie opodatkowania, a także przedstawiono podstawowe założenia postępowania podatkowego prowadzonego w przypadku zastosowania klauzuli ogólnej. Przedmiotem ostatniego rozdziału pracy uczyniono również procedurę cofnięcia skutków unikania opodatkowania oraz środek ochronny podatnika w postaci opinii zabezpieczającej.

The subject of this master thesis is an analysis of the institution of the general anti-avoidance rule and its regulation in Polish tax law. The main subject of the thesis is an analysis of the domestic provisions regulating the institution of the general anti-avoidance rule. The thesis consists of five chapters, which discuss the main issues related to tax avoidance and the general anti-avoidance rule. The first chapter discusses types of taxpayers’ behaviour aimed at reducing the amount of tax or avoiding the fiscal burden altogether. The causes and consequences of this type of taxpayers' behaviour are also presented in the thesis.The second chapter describes the legislative and jurisprudential means of combating tax avoidance. The current anti-avoidance provisions of tax law are analysed, taking into account the so-called small anti-avoidance rules and special clauses. Judicial jurisprudence related to the application of the so-called tax avoidance doctrine is also analysed.The third chapter discusses the development of the general anti-avoidance rule in Polish law. The next part of the thesis focuses on the presentation of the characteristics and normative form of the currently applicable general anti-avoidance rule. An analysis of the prerequisites for the application of the general anti-avoidance rule is carried out on the basis of the extensive body of tax law doctrine and the jurisprudence of the administrative courts. The fifth, and the last chapter discusses how to determine the tax consequences of actions constituting tax avoidance, as well as the basic assumptions of the tax proceedings conducted in case of application of the general clause. The last chapter of the thesis also deals with the procedure for undoing the effects of tax avoidance and the taxpayer's protection in the form of an advance tax decision.