Principle of Cumulative Concurrence of Tort and Contractual Liability in Polish Law

W pracy przeanalizowano dopuszczalny w prawie polskim na podstawie art. 443 k.c. zbieg odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej. Przedstawiono kształt tzw. zasady cumul, czyli dopuszczalności podnoszenia roszczeń opartych zarówno na podstawie kontraktowej, jak i deliktowej w sytuacji, w której naruszenie zobowiązania umownego stanowi równocześnie delikt. Przaenalizowono teoretyczne ujęcia tego problemu, zakres zastosowania zasady cumul ustalony na podstawie kryterium bezprawności oraz różnice między dwoma reżimami odpowiedzialności odszkodowawczej, co pozwoliło na przedstawienie możliwie najbardziej spójnych rozwiązań, których celem jest umożliwienie wierzycielowi uzyskania kompensaty poniesionej szkody. Uwzględniono zagadnienia takie jak zakres indemnizacji, kompetencja stron umowy do uregulowania zasad odpowiedzialności w umowie, ciężar dowodu, dochodzenie odszkodowania w procesie, a także inne bardziej szczegółowe kwestie. W pracy, poza przedstawieniem obowiązującego w polskim systemie prawnym rozwiązania, przeanalizowano przede wszystkim wpływ zbiegu reżimów odpowiedzialności na funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej, możliwy konflikt między zasadami cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczej a zasadą autonomii woli oraz zasadność dalszego utrzymania w polskim systemie prawa dwupodziału odpowiedzialności. Dla kompleksowej oceny przyjętego rozwiązania przeprowadzono również analizę komparatystyczną, w ramach której zestawiono polski model z systemem francuskim, w którym obowiązuje zasada przeciwna, czyli tzw. zasada non-cumul. Ten kontekst prawnoporównawczy pozwolił na identyfikację konstrukcyjnych problemów i ocenę efektywności alternatywnych rozwiązań.

The thesis analyses the concurrence of tort and contractual liability permissible in Polish law on the basis of Article 443 of the Polish Civil Code. The thesis presents the shape of the so-called cumul principle, i.e. the admissibility of raising claims based on both contractual and tort basis in a situation where the breach of a contract constitutes a tort at the same time. The theoretical treatment of this problem, the scope of application of the cumul principle established on the basis of the criterion of unlawfulness, and the differences between the two regimes of liability for damages are analysed, allowing the presentation of the most coherent possible solutions aimed at enabling the creditor to obtain compensation for the damage suffered. Issues such as the scope of indemnization, the competence of the parties to the contract to regulate the principles of liability in the contract, the burden of proof, the pursuing of damages in a court proceedings, as well as other more specific issues, are covered. The thesis, apart from presenting the solution accepted in the Polish legal system, analyses in particular the impact of the concurrence of liability regimes on the functions of liability for damages, the possible conflict between the principles of civil liability for damages and the principle of autonomy of will, as well as the legitimacy of maintenance of the dual division of liability regimes in the Polish legal system. In order to comprehensively assess the adopted solution, a comparative analysis was also carried out, in which the Polish model was juxtaposed with the French system, in which the opposite principle, the so-called non-cumul principle, applies. This comparative legal context allowed the identification of structural problems and the assessment of the effectiveness of alternative solutions.