Lost in the libretto. About musical adaptation the novel Gaston Leroux "The phantom of the opera"

Celem tej pracy jest opis sposobu adaptacji książki Gastona Leroux "upiór w operze" na musical ze szczególnym uwzględnieniem polskiego przekładu libretta. Część teoretyczna opisuje właściwości gatunku, jakim jest musical i specyfikę libretta w ogóle, nie zaś jedynie libretta tego konkretnego musicalu. Duże znaczenie ma ukazanie różnic między oryginałem a adaptacją, opis środków wykorzystanych w tym procesie i określenie celów ich zastosowania. Ważnym punktem analizy jest przyjrzenie się interakcjom zachodzącym między literackim pierwowzorem a musicalem, który stanowi efekt jego interpretacji. Zajęcie się sferą odrzuconą [tym, co zignorowano, skrócono bądź zmodyfikowano] pozwala lepiej zrozumieć mechanizmy i założenia procesu adaptacji . Kwestia niuansów znaczeniowych wynikających z tłumaczenia tekstu angielskiego na język polski nie zostanie szczegółowo zgłębiona. Jedynie na marginesie pojawia się kilka uwag odnośnie do przekładu. Praca dotyczy również fenomenu samego utworu. Autorka stara się w niej odpowiedzieć na pytanie, co sprawiło, że dość banalna historia, opisująca klasyczny miłosny trójkąt wciąż jest atrakcyjna i inspirująca". To pytanie łączy się z kwestią proponowanej przez adaptatorów interpretacji. Interpretacja prowadzi bowiem do ponownego ożywienia postaci i całego utworu. Analizie zostały poddane trzy sceny, najlepiej ukazujące mechanizmy adaptacji. Wybór omawianych scen został podyktowany ich istotnym znaczeniem przede wszystkim dla musicalu, ale także dla książki. Są zwrotnymi momentami fabuły, ukazują charakterystyki trojga głównych bohaterów, podkreślają dramatyzm sytuacji, w jakiej się znaleźli i złożoność problemów, w które są uwikłani.

This paper describes how the novel The Phantom of the Opera Gaston Leroux was adapted into a musical composed by Andrew Lloyd Webber. Through an analysis of selected scenes, in terms of similarities and differences between the adaptation and the literature base shows a mechanism of adaptation. It is also an attempt to answer the question about the reasons for and objectives of the use of these treatments. It also describes the characteristics of a musical and then has a libretto. We analyze the Polish version of the libretto translated by Daniel Wyszogrodzki.