Law to religious freedom in the Armenian Republic : analysis of the operating legislation

Przypisy. Indeks. Bibliogr. s. 476-477. Publ. rec. (recenzent: Barbara Stoczewska)

Artykuł omawia obowiązujące w Republice Armenii ustawodawstwo pod kątem przestrzegania prawa do wolności religijnej - jednego z fundamentalnych praw człowieka. Autorka przedstawiła uwarunkowania historyczno-polityczne, które zadecydowały o tym, że w Armenii dopiero po 1991 r. rozpoczęto proces kształtowania mechanizmów ochrony praw człowieka. Skomplikowana historia tego kraju, która doprowadziła do wykształcenia się ścisłego powiązania przynależności etniczno-narodowej i konfesyjnej, w znacznym stopniu utrudnia ustawodawcy przyjęcie takich rozwiązań prawnych, które gwarantowałyby każdemu pełną ochronę prawa do wolności religijnej. Autorka dokonała szczegółowej analizy głównych aktów prawnych - konstytucja (wraz z nowelizacjami), umowa między Republiką Armenii a Ormiańskim Kościołem Apostolskim, ustawa o swobodzie wyznania i związkach wyznaniowych - starając się sprawdzić, na ile Armenia spełnia wymogi państwa demokratycznego przestrzegającego podstawowych praw człowieka, w tym prawa do wolności religijnej. Szczególnej krytyce poddana została ostatnia z wymienionych powyżej ustaw, która od początku uchwalenia wzbudzała wiele kontrowersji, a prace nad jej nowelizacją trwają do dziś. Autorka wykazała liczne sprzeczności, które zachodzą pomiędzy jej poszczególnymi zapisami a zapisami w innych aktach prawnych obowiązujących w Armenii (np. o edukacji, o nadawaniu programów radiowych i telewizyjnych, o organizacjach pozarządowych, prawie pracy) czy też w prawie międzynarodowym.

The article discusses the legislation in force of the Republic of Armenia in terms of the observance of the right to religious freedom. The author presented the historical and political determinants that started the process of shaping the mechanisms of human rights protection after 1991. The close connection between nationality, ethnicity and religious affiliation in Armenia hinders the adoption of legal solutions that would guarantee the full implementation of the right to religious freedom. In the article a detailed analysis of the main legal acts has been made, e.g. the Constitution of Armenia, the agreement between the Republic of Armenia and the Armenian Apostolic Church, and the law on freedom of religion and religious associations, to investigate if Armenia meets the requirements of a democratic state that respects basic human rights. Particular criticism was given to the last of the above-mentioned acts as its adoption aroused much controversy and the work on its amendment continues to this day. The author has shown numerous contradictions that occur between its provisions and the provisions in other legal acts in Armenia (e.g. on education, radio and television broadcasting, non-governmental organizations, and labor law) and in international law.