Analiza polskich i angielskich przysłów związanych z jedzeniem

Celem niniejszej pracy dyplomowej jest analiza wybranych angielskich i polskich przysłów związanych z jedzeniem. Głównym celem jest zbadanie, do jakich kategorii metafor należą wybrane wyrażenia oraz co przedstawia się za pomocą metafor strukturalnych w postaci czynności związanych z obchodzeniem się z żywnością lub przygotowywaniem posiłku. Analiza opiera się przede wszystkim na modelu sieci integracji pojęciowej autorstwa Fauconniera i Turnera, który zapewnia graficzną reprezentację procesów myślowych związanych z używaniem przysłów. W pierwszym rozdziale przedstawiono cel badania, wybraną metodologię, opis danych, postawione pytania badawcze oraz przegląd wcześniejszych publikacji w tym samym zakresie tematycznym, obejmujących językoznawstwo kognitywne, język figuratywny i inne prace na temat przysłów. Rozdział drugi stanowi prezentację części teoretycznej przedmiotu badań. Pierwsza część dotyczy przysłowia – pochodzenia nazwy, historii z punktu widzenia polskich i angielskich leksykografów, próby zdefiniowania pojęcia przysłowia i wyliczenia elementów, które je charakteryzują. Następnie omówione zostaje językoznawstwo kognitywne, którego jedną z gałęzi jest semantyka kognitywna, zajmująca się relacjami między językiem, myślą i znaczeniem. W tej części rozdziału drugiego zgłębiono wiedzę teoretyczną na temat metafory konceptualnej, koncepcji wielkiego łańcucha bytu, metonimii i teorii integracji pojęciowej jako procesu poznawczego oraz jego zastosowania w rozumieniu konstrukcji przysłów. Rozdział trzeci podzielony jest na dwa poziomy analizy – analizę na poziomie ogólnym i analizę na poziomie szczegółowym. Analiza na poziomie ogólnym obejmuje przegląd możliwej korespondencji między przysłowiami na poziomie domen źródłowych i docelowych oraz przysłów, które są równoważne wyłącznie na poziomie domeny docelowej. Analiza na poziomie szczegółowym polega na badaniu poszczególnych przysłów znajdujących się w badanym korpusie. Przysłowia są analizowane zgodnie z dwoma schematami opracowanymi przez Ibáñez Moreno oraz Fauconniera i Turnera w celu zbadania, w jaki sposób czynności związane z przygotowaniem dań lub obchodzeniem się z jedzeniem reprezentują jakąś operację, osiągnięcie czegoś, opis zachowania lub postawę.

The aim of this diploma paper is to analyze selected English and Polish proverbs related to food. The main objective is to study what categories of metaphors the expressions belong to and what the activities of handling food or preparing a meal depict with the use of structural metaphors. The study is primarily based on Fauconnier and Turner's Network Model of Conceptual Blending, which provides a graphical representation of the thought processes involved in the use of proverbs. The first chapter presents the aim of the study, the methodology chosen, a description of the data, the research questions posed, and an overview of previous publications in the same thematic scope involving cognitive linguistics, figurative language, and previous works on proverbs. Chapter two is a presentation of the theoretical part of the subject of the study. The first part deals with the theory of a proverb – the origin of the name, its history from the point of view of Polish and English lexicographers, attempts to define the concept of a proverb and to list the elements that characterize it. This is followed by a discussion of cognitive linguistics, one of the branches of which is cognitive semantics, which deals with the relationship between language, thought and meaning. This part of chapter two explores the theoretical knowledge of the Conceptual Metaphor Theory, the Great Chain of Being, metonymy, and blending theory as cognitive processes and their application to understanding the construction of proverbs. Chapter three is divided into two levels of analysis - general level analysis and specific level analysis. General level analysis involves the analysis of the possible correspondence of proverbs at the level of source and target domains and target equivalent proverbs. Specific level analysis is the study of individual proverbs found in the corpus under the study. The proverbs are analyzed according to two schemes developed by Ibáñez Moreno and Fauconnier and Turner to explore how activities related to the preparation or handling of food represent the performance of an activity, the achievement of a result or someone's behavior or attitude.