Polish novel of mysteries. Poetics and theme

W mojej pracy magisterskiej zatytułowanej Polska powieść tajemnic. Poetyka i tematyka, zdecydowałam się zająć powieścią tajemnic – gatunkiem, który był niezwykle popularny w XIX wieku, obecnie jednak jest zupełnie zapomniany. Celem mojej pracy była rewitalizacja powieści tajemnic, wyszukanie polskich utworów spełniających wymogi gatunku stworzonego przez Eugeniusza Sue – autora Tajemnic Paryża i dokonanie ich rzetelnej oceny. Powieść tajemnic to gatunek, który zdominował literaturę popularną XIX wieku – jego popularność i niedoszacowanie we współczesnych badaniach literackich, skłoniło mnie do podjęcia tego tematu. Prowadząc badania nad polskimi powieściami tajemnic starałam się sprawdzić w jakim stopniu ich autorzy korzystali z osiągnięć Eugeniusza Sue (powtarzalność motywów i postaci), na ile wprowadzali w obręb swoich utworów innowacje i jaka jest wartość tych powieści. Badałam również kategorię tajemniczości w polskich powieściach tajemnic (tajemniczość świata przedstawionego, zagadkowe postacie), postacie typowe dla gatunku, nowego bohatera zbiorowego (biedotę miejską), nową przestrzeń zdarzeń (miasto, ulica) i funkcje powieści tajemnic. W mojej pracy chciałam również wykazać, że zadaniem powieści tajemnic było inicjowanie XIX-wiecznego człowieka w dynamicznie zmieniający się świat urbanistyczny. Badane przeze mnie powieści tajemnic są utworami o zróżnicowanej wartości, co jednak nie wpływa na fakt, że powinny być obecne w świadomości osób zajmujących się historią literatury XIX wieku.

In my master's thesis which I titled: Polish novel of mysteries. Poetics and theme, I have decided to study novel of mysteries – genre which was extremely popular in the nineteenth century, but now is completely forgotten. The purpose of my thesis was revitalization of novel of mysteries. I was trying to search novel which will meet the requirements of genre which was create by Eugène Sue in The mysteries of Paris and evaluating them in reliable way. Novel of mysteries was genre which dominated popular literature in nineteenth century – its popularity and underestimation in contemporary literary studies, induce me to deal with that theme. During my study about novel of mysteries I have tried to test how many ideas in these novels is taken from Eugène Sue. I also want to check if authors introduce innovations on their texts and how valuable are these novels. I also dealt with category of mystery in polish novel of mysteries (the mystery of the presented world, enigmatic characters), typical characters, new collective character (urban poor), new space of events (city, streets) and functions of novels of mysteries. In my thesis I also want to prove that function of these novel was to initiate people into the dynamic changing urban world.Polish novel of mysteries which I study was writing of different values, but it should be known by people who deal with history of literature in nineteenth century.