THE EXISTENCE OF CONSENSUAL PRINCIPLE IN POLISH CRIMINAL PROCEDURE

Celem niniejszego opracowania jest znalezienie odpowiedzi na pytanie „Czy w polskim procesie karnym istnieje zasada konsensualizmu?”. Interpretacja przepisów art. 335 i 387 polskiego k.p.k. dostarcza licznych kontrowersji, takich jak: wymóg przyznania się oskarżonego do winy, problematyka zgody oskarżonego i możliwość jej cofnięcia oraz związanie sądu wnioskiem oskarżonego bądź prokuratora. Przeprowadzona analiza dotycząca zastosowanie instytucji skazania bez rozprawy, dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej oraz mediacji w praktyce pozwala na sformułowanie wniosku, iż obecnie ponad połowa wszystkich spraw rozstrzygana jest z zastosowaniem instytucji uznawanych za przejawy porozumień karnoprocesowych. Niezbędne dla niniejszej pracy było również przedstawienie naczelnych zasad procesowych i ich wzajemnej relacji z koncepcją zasady konsensualizmu. Przeprowadzone rozważania potwierdzają możliwość współistnienia zasady konsensualizmu i innych zasad procesowych w polskim k.p.k. Podsumowując, istnienie porozumień karnoprocesowych w Kodeksie postępowania karnego, ich relacja do innych zasad procesowych jak i przede wszystkim wielka praktyczna doniosłość pozwala na stwierdzenie, że zasada konsensualizmu jest obecnie jedną z zasad polskiego procesu karnego.

The purpose of this thesis is to answer the following question: „Does the principle of consensualism apply under the law governing criminal procedure in Poland?”. The interpretation of Articles 335 and 387 of the Polish Code of the Criminal Procedure provides numerous controversies, such as: the requirement of admission of guilt made by the accused; the issue of the accused’s consent; the option to withdraw such consent and the question of whether judges are bound by a motion of the accused or the prosecutor. The analysis concerning the utilisation of the concept of conviction without a hearing, voluntary admission of guilt and the application of mediation in practice, allows one to arrive to a conclusion that, currently more than a half of all cases are decided by means of mechanisms derived out of settlements reached during criminal proceedings. Moreover, in this respect it appears necessary to present the fundamental principles governing criminal proceedings and their mutual relations with the concept of consensualism. The analysis conducted under the present thesis seems to prove that the principle of consensualism and other procedural rules under the Polish Code of Criminal Procedure may coexist. To recapitulate, the existence of settlements concluded in connection with criminal proceedings in the Polish Code of Criminal Procedure, their relationship to other procedural rules, and above all their great practical importance leads to the conclusion that the principle of consensualism is one of the principles governing criminal proceedings in Poland.