The feast in Adam Mickiewicz’s „Pan Tadeusz” – assessment of nutritional value attempt

Celem pracy jest przedstawienie oceny wartości odżywczej uczty opisanej w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza oraz ogólnego sposobu żywienia polskiej szlachty XIX-wiecznej w oparciu o przeprowadzone uprzednio obliczenia. Do jego zrealizowania posłuży omówienie cech kuchni staropolskiej oraz przyzwyczajeń i wierzeń związanychz odżywianiem w wieku XIX oraz dokonanie porównania z czasami współczesnymi, które uzupełni autorska modyfikacja staropolskiego jadłospisu dostosowana do dzisiejszych standardów dietetycznych.Źródło poddanych analizie potraw i produktów stanowi tekst Pana Tadeusza oraz staropolskie księgi kucharskie, zaś podstawowy aparat naukowy literatura związanaz tematyką dietetyki i odżywiania oraz tabele składu i wartości odżywczej żywności.Na podstawie przeprowadzonej za ich pomocą analizy wyliczono dokładną wartość energetyczną uczty (7980 kilokalorii) wraz z udziałem procentowym węglowodanów (31,1), białka (20,6), tłuszczu (29,4) oraz alkoholu (18,9). Ponadto wyszczególniono główne błędy żywieniowe: zbyt duża wartość energetyczna diety, zbyt wysokie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, alkoholu etylowego oraz zbyt niskie ogólne spożycie węglowodanów, błonnika pokarmowego, a także poszczególnych produktów: surowych warzyw i owoców, roślin strączkowych, mleka, produktów nabiałowych.

The purpose of the study is to present the assesment of nutritional value of the feast described in Adam Mickiewicz’s Pan Tadeusz and to charakterize the general way of eating in XIX-century by the nobolities of Poland by basing on preceding calculations. Moreover, Old Polish cuisine features and XIX-century people eating habits are mentioned and compared to XXI-century nutrition realities. The whole comparison is complemented by authorial menu modification which is adapted to today’s dietary standards.The sources of the analysed dishes and products are Pan Tadeusz’s text and Old Polish cookery books. The main scientific literature is dietary books and tables of nutritional value of the foods.Basing on analysis done by using the scientific literature, the caloric value of the feast has been counted (7980 kilocalories), as well as a percentile contribution of: carbohydrates (31,1), protein (20,6), fat (29,4) and alcohol (18,9). Furthermore, main dietary mistakes have been specified. The are: too high caloric value of the diet, too high intake of saturated fatty acids, ethyl alcohol and too low intake of carbohydates, dietary fiber and also particular products: raw vegetables and fruit, legumes, milk and dairy products.