Wytyczne do tworzenia audiodeskrypcji oraz ich zastosowanie na podstawie skryptów audiodeskrypcji do filmów „The Shining” i „Lśnienie”

Praca ma na celu analizę zasad przedstawionych w dwóch poradnikach do pisania audiodeskrypcji, zatytułowanych „Pictures Painted in Words, ADLAB Audio Description Guidelines” autorstwa Aline Remael i in. oraz „Standardy Tworzenia Audiodeskrypcji do Produkcji Audiowizualnych” autorstwa Barbary Szymańskiej i Tomasza Strzymińskiego. We wstępie rozprawy opisano pozycję audiodeskrypcji jako przekładu intersemiotycznego lub przekładu częściowego w przekładoznawstwie. W dalszej części autorka pracy analizuje wymieniane przez poradniki aspekty, które są kluczowe dla tworzenia efektywnej audiodeskrypcji, tj. opis elementów narratologicznych i technik filmowych oraz język audiodeskrypcji. Następnie wskazuje podobieństwa i różnice między rozwiązaniami proponowanymi przez oba poradniki. Chociaż obie pozycje one zgodne co do podstawowych zasad tworzenia audiodeskrypcji, różnice są widoczne w podejściu do swobody doboru odpowiedniego rozwiązania przez audiodeskryptorów, a także strukturze i kompletności wytycznych. W celu zbadania implementacji standardów w praktyce zostały zestawione ze sobą wybrane fragmenty audioskryptów „Lśnienia” i „The Shining”, które porównano z teorią pisania skryptów objaśnioną w poprzedniej części. Każdy fragment reprezentuje określone aspekty pojawiające się w analizie. W omawianych fragmentach zaobserwować można tendencję audiodeskryptorów do powielania rozwiązań, które są błędne z punktu widzenia poradników. Co więcej, analiza ukazuje, że pomimo prób standaryzacji praktyki zawodowej audiodeskryptorów, produkty końcowe odbiegają od zasad określonych w poradnikach z kilku możliwych przyczyn: poziomu wiedzy i doświadczenia audiodeskryptora, indywidualnych cech opisywanej produkcji audiowizualnej, ale także nieprzekładalności jako nieodłącznej cechy przekładu intersemiotycznego.

The thesis sets forth the rules presented by two guidelines, namely Pictures Painted in Words, ADLAB Audio Description Guidelines by Remael et al. and Standardy Tworzenia Audiodeskrypcji do Produkcji Audiowizualnych by Szymańska and Strzymiński. The introductory part states the position of audio description as intersemiotic translation or partial translation in translation studies. Then, the author of the paper analyses aspects of AD scriptwriting enlisted as crucial to create an effective AD production, i.e. narratological building blocks, film techniques, and language of audio description. Next, the similarities and differences between the approaches proposed by both sets of guidelines are highlighted. Although both agree on the substance of audio describing, the differences are visible in the freedom of choice of a suitable solution by audio describers, the structure and the completeness of the guidelines. In order to examine the implementation of the standards in practice, selected passages from the AD scripts of The Shining and Lśnienie are juxtaposed with one another and compared to the theory of AD scriptwriting which the previous part expounds. Each passage was chosen with regard to the aspects from the analysis it represents. The analysed fragments show that the audio describers regularly resort to solutions which are not in accordance with the guidelines. What is more, the analysis demonstrates that despite the attempts to standardise the audio description practice, the final products deviate from the rules set forth by the guidelines for several possible reasons: the level of expertise of an audio describer, the individual features of the audiovisual production, but also the untranslatability as an imminent part of the intersemiotic translation.