Ritual as performing art. The role of ritual mask in spiritual transformation by the example of kachina dances of Hopi and Zuñi people.

W kulturze europejskiej od czasów nowożytnych maska jest uważana za przedmiot zakrywania, niejako fałszywą, pełną sztuczności twarz. W rytuale natomiast zamaskowanie jest procesem ujawniającym to, co prawdziwe, a sam akt założenia maski staje się nierzadko metodą aktywizacji nadprzyrodzonych sił, które w normalnych warunkach pozostają w uśpieniu. W poszukiwaniu wyjaśnienia znaczenia tego kulturowego fenomenu występującego w odbywających się rokrocznie ceremoniach kachina Indian Hopi i Zuñi z Południowego Zachodu, w niniejszej pracy wykażę podobieństwa i różnice pomiędzy zamaskowanymi tańcami a sztukami performatywnymi, koncentrując się przede wszystkim na sposobie w jaki maska – element scenicznego kostiumu – zmienia tożsamość noszącej ją osoby i czy rytuał może być traktowany jako widowisko teatralne. W tym celu wykorzystam metodę ikonologiczną Erwina Panofsky’ego analizując jedną z rytualnych masek Zachodnich grup Pueblo.

Since the Enlightenment, in European culture, a mask is thought to be an item made in order to cover a face making it an artificial one. However, in ritual context masking and the act of putting it on is the practice of showing the truth and also it is often the moment of activating supernatural powers which remain deactivated in normal conditions. In the process of searching for the explanation of this cultural phenomenon which is still present in annual kachina ceremonies of Hopi and Zuñi Pueblo groups, I will demonstrate similarities and differences between masked dances and performative arts concentrating on the way in which mask, as the element of dancer’s costume, changes identity of its wearer. Furthermore, the other question undertaken in this paper is, does ritual can be seen as a theatrical spectacle? For this purpose, I will use the iconology method by Erwin Panofsky and analyze one of the ritual masks of Western Pueblos.