Obraz człowieka wojny na przykladzie wybranych utworów rosyjskiej prozy wojennej (Z.Prilepin, G.Sadulłajew, A.Babczenko).

The image of man war is on the example of selected works by the Russian war prose (Z. Prilepin, G. Sadulaev, A. Babchenko)

Niniejsza praca poświęcona jest próbie zdefiniowania postaci „człowieka wojny” oraz analizie konfliktu wojennego w Czeczeni na przykładzie wybranych rosyjskich dzieł literackich, tworzonych w duchu nowoczesnej prozy. Utwory literackie wykorzystane w niniejszej pracy są autorstwa współczesnych pisarzy rosyjskich: Zachara Prilepina Patologie (2005), Jedna jaskółka jeszcze nie czyni wiosny (2006) Germana Sadułajewa, Mucha (2009) i Ałchan-Jurt (2006) Arkadija Babczenki. Pisarze ci byli świadkami lub uczestnikami wydarzeń opisanych w powyższych utworach. Utwory te często zawierają wątki autobiograficzne. Przedmiotem badań niniejszej pracy są tytułowe zagadnienia – postać człowieka wojny, jego zachowanie w sytuacjach egzystencjalnych, które są nieodzownym elementem wojny. Celem pracy jest zrozumienie konfliktu czeczeńskiego oraz ukazanie losu człowieka, który bierze w nim udział, poprzez analizę jego zachowania, problemów natury psychologicznej i sposobu, w jaki reaguje. Praca jest oparta na historyczno-literackich, porównawczych, psychologicznych, biograficznych metodach analizy utworów. Struktura pracy: praca składa się ze wstępu, dwóch rozdziałów, zakończenia, streszczenia oraz bibliografii. Pierwszy rozdział zawiera teoretyczno-analityczny zarys współczesnej prozy wojennej. W tym rozdziale wyodrębniono jej cztery okresy prozy wojennej. Najnowsza proza wojenna, związana z lokalnymi konfliktami wojennymi w Afganistanie i Czeczeni. Głównym tematem dzieł współczesnych pisarzy jest niewypowiedziana wojna, bez ważnych przyczyn oraz aspekty życia ludzkiego, związane z wojną: filozoficzny, społeczny i moralny. Cechami charakterystycznymi dla współczesnej rosyjskiej prozy wojennej są: elementy autobiograficzne, autentyczność i naturalność obrazu. Dla zdefiniowania postaci człowieka wojny w utworach literackich w niniejszej pracy zastosowano analizę i interpretację tekstu. Szczególnie uwzględniono wykorzystane przez twórców środki literackie, jak: alegoria, metafora, symbolika, aluzja literacka, epifora, epitet, porównanie, pytanie retoryczne oraz retrospekcja. Drugi rozdział niniejszej pracy poświęcony jest przeanalizowaniu i interpretacji tekstów wybranych dzieł literackich w celu pełniejszego zdefiniowania koncepcji człowieka wojny. Na przykładzie dzieł literackich Z. Prilepina Patologie, G. Sadułajewa Jedna jaskółka jeszcze nie czyni wiosny, A. Babczenko Mucha i Alchan-Jurt, postaramy się zrozumieć i przeanalizować zachowanie i samoświadomość człowieka podczas wojny, jego duchowe poszukiwania, i możliwości ratowania i zachowania integralności moralnej, jak również stopień oddziaływania na niego traumy spowodowanej przez wojnę. Według Prilepina wojna to choroba, patologia, odejście od harmonii, a miłość to uczucie szczęścia i zbawienia, która pomaga bohaterowi przetrwać i pozostać człowiekiem. Nowela Germana Sadułajewa Jedna jaskółka jeszcze nie czyni wiosny zalicza się do dzieł autobiograficznych. Pisarz nie brał udziału w konfliktach wojennych w Czeczeni, ale jego rodzina i przyjaciele byli świadkami tych wydarzeń. W noweli następuje powrót do wspomnień pisarza z dzieciństwa w Czeczeni, ukazane są tradycje ludu Czeczeńskiego, opisane jest także późniejsze, powojenne życie Sadułajewa w Sankt Petersburgu. Opowiadanie Arkadija Babczenko Mucha przedstawia epizod z życia pewnego żołnierza biorącego udział w wojnie w Czeczeni. Wydarzenia opisane w opowieści Arkadija Babczenko Ałchan-Jurt rozgrywają się w Czeczeni, w pobliżu tytułowej miejscowości. Wojna zabija w człowieku dobro, osobowość, poczucie sensu życia, współczucie, wiarę, nadzieję i miłość. W zamian daje obojętność, chęć zabijania, ból, smutek i otępienie. W zakończeniu pracy podjęta została próba porównania literackich dzieł współczesnych autorów o tematyce wojennej oraz utworó

This work dedicated of definition and analysis of the image of man during the Chechen War on the example of selected works by authors of young Russian prose. For analysis used the following works of fiction literature: The Pathologies (2005) Zahar Prilepin, One swallow doesn't make a spring (2006) German Sadulaev, Fly (2009) and Alkhan-Yurt (2006) Arkady Babchenko.The subject of this work is the man in the war, his behavior in the existential situation. In this work analyzed the Russian young war prose, was disclose the concept of man in the war and the man of war. The features and differences of the young literature about the war and the literature of „truth trenches”. The work consists of an introduction, two chapters, conclusion, summary in Polish and bibliography. In the introduction motivated by the relevance of the theme, determined by the object and purpose, methods of research material. The first chapter is a theoretical chapter and has the name: Analytical review of young war prose. It shows the role and place of the war prose in the literature, the history of war prose in Russian and four periods of Russian classical literature about war. War as an extreme situation is often common in Russian literature. Combat veterans often write and publish their texts about war on the Internet. There are also writers war who have little experience or no experience in conflict zones. For example, Vladimir Makanin, who wrote about Chechnya in his novel “Asan,”. He was accused of mythologizing Chechnya by authors and veterans alike. Considered genres of prose, a new realism or naturalism - as the main direction of literature. In this part described Afghan war and Chechen War. Represented biography and main creative moments of Oleg Ermakov, Vladimir Makanin, Herman Sadulaev, Zahar Prilepin and Arkady Babchenko. In the second chapter considered and analyzed fiction literature for more complete disclosure of the concept of man in war. The chapter has name: Image of a man in war. In this part the was investigated relation of man-war. In chapter gives a notion of the limit situation and behavior of man in extreme conditions of war. In conclusion made attempt comprehension the Chechen conflict in contemporary Russia. On today's war prose was influential literature of „truth trenches”. Preservation of the literary traditions in prose modern about of war and new opinion in relations man-war.

Настоящая работа посвящена определению, раскрытию и анализу образа человека во время чеченской войны на примере выбранных художественных произведений авторов современной российской прозы. В настоящей работе oбъектом исследования являются художественные произведения современных российских авторов о чеченских конфликтах. Это: Патологии (2005) Захара Прилепина, Одна ласточка еще не делает весны (2006) Германа Садулаева, Муха (2009) и Алхан-Юрт (2006) Аркадия Бабченко. Предметом нашего исследования является человек на войне, его поведение в экзистенциальной ситуации. В работе проанализирована современная военная проза, раскрыто понятие человека на войне и человека войны на примере конкретных произведений, рассмотрены общие и отличительные черты человека чеченской войны и Великой Отечественной. Методологической и научной базой для написания данной работы послужили работы филологов-литературоведов по исследованию современной русской литературы: Наума Лейдермана и Марка Липовецкого; немецких философов Мартина Хайдеггера, Карла Ясперса и русского философа в эмиграции Льва Шестова в области экзистенциализма; историка Елены Сенявской в области исторической и военной психологии; швейцарского психиатра Карла Юнга и австрийского психиатора Зигмунда Фрейда в области психоанализа. В работе рассмотрены и использованы мнения критиков творчества писателей, таких, как Сергей Беляков, Валерия Пустовая, Лидия Довлеткиреева, Мария Ремизова, Сергей Шаргунов, филолога Натальи Выговской. Работа состоит из введения, двух глав, заключения, резюме на польском языке и библиографии. Во введении мотивируется актуальность темы, определяется объект, предмет, цель и задачи; методы исследования материала, научно-исследовательская база для написания работы и обозначивается структура работы с кратким описанием основной сущности каждого раздела. Первая теоретическая глава называется Литературно-аналитическое обозрение молодой военной прозы. В ней показаны роль и место военной прозы в литературе, история военной прозы в России и условных четыре периода ее развития: периода русской классической литературы; времен первой мировой и гражданской войн; проза фронтового поколения Великой Отечественной войны и новейшая военная проза. Рассмотрена жанровая особенность современной военной прозы, новый реализм или натурализм – как основные направления в литературной деятельности писателей военной прозы. За и против, мнения литературных критиков. В данном разделе описаны и охарактеризованы афганская и чеческая войны. Представлены биографии и основные творческие моменты деятельности Олега Ермакова, Владимира Маканина, Германа Садулаева, Захара Прилепина и Аркадия Бабченко. Во второй практической главе рассматриваются и анализируются художественные произведения с целью более полного раскрытия понятия человека на войне. Глава так и называется Образ человека на войне ( на примере произведений Захара Прилепина, Германа Садулаева, Аркадия Бабченко). Рассматриваются отношения человек–война. Дается понятие пограничной ситуации и поведения человека в экстремальных условиях войны. В заключении сделана попытка осмысления чеченского конфликта в современной России. Сохранение литературных традиций военной тематики и новый взгляд на войну. Отличие и схожесть человека на войне Великой Отечественной и героев анализируемых нами авторов. Общее и различие в поэтики создания образа человека на войне лейтенантской прозы Великой Отечественной войны и современной литературы.