The institution of an investigating magistrate in polish penal procedure between 1929 and 1939

Instytucja sędziego śledczego wywodzi się z napoleońskiego kodeksu postępowania karnego (1808 r.), gdzie została ustanowiona po raz pierwszy. Do podobnych rozwiązań sięgano już wcześniej na terenie księstw niemieckich (Constitutio Criminalis Carolina, 1532 r.) i we Francji (Ordonnance Criminelle, 1670 r.). Sędzia śledczy jest instytucją charakterystyczną dla inkwizycyjnego procesu karnego, który wykształcił się w Europie, począwszy od XIII w. Najważniejszą cechą tego procesu jest tajność i podporządkowanie postępowania funkcjonariuszowi publicznemu, zbierającemu dowody. Wcześniej funkcjonował proces skargowy, charakteryzujący się przewodnią rolą stron, bez elementu dociekania ze strony państwa. W procesie mieszanym połączono najlepsze cechy procesu skargowego i inkwizycyjnego. W Polsce sędzia śledczy funkcjonował w dwudziestoleciu międzywojennym, jednak dopiero od 1929 r. jako jednolicie uregulowania instytucja na obszarze całego kraju. Wcześniej jego funkcjonowanie regulowały przepisy państw zaborczych. Rolą sędziego śledczego w procesie karnym jest bezstronne prowadzenie śledztwa. Został ustanowiony po to, by stać na straży praw podstawowych podejrzanego na etapie śledztwa, czyli postępowania przygotowawczego, które nie odbywa się jeszcze przed niezawisłym sądem. Miał być równoważeniem władzy prokuratora, jednak ze względu na ostateczny kształt normatywny i politykę Ministerstwa Sprawiedliwości, nie udało się tego osiągnąć. W piśmiennictwie krytykowano tę instytucję i spierano się, czy powinna zostać usunięta, czy nie. Analiza akt autentycznych spraw, toczących się przed Sądem Okręgowym w Krakowie, pozwala zobaczyć, jak przebiegała praca sędziego śledczego i jakie podejmował czynności w konkretnym postępowaniu.

The institution of the investigating magistrate originates in the Napoleonic Penal Procedure Code (1808), in which it was mentioned for the first time. Comparable ideas were introduced in the duchies of the Holy Roman Empire (Constitutio Criminalis Carolina, 1532) and in France (Ordonnance Criminelle, 1670). The investigating magistrate embodies the inquisitorial system of the criminal process that has been dominating in Europe since middle ages. The main features of the investigating authority are secrecy and subordination. The idea of the adversarial trial preceded the inquisitorial trial. The investigation of the case in the adversarial trial was being led by the parties. Nowadays, the best features of both inquisitorial and adversarial trial are used under the name of mixed trial. The investigating magistrate operated in Poland during the interwar period. Until 1929, the institution functioned under invader’s regulations (Russian Empire, German Empire, Austro-Hungarian Empire) and later it began to rely solely on the new polish law that has been born due to the process of the unification of the law. Investigating magistrate’s role in the criminal process evolved into the investigative role in an impartial way. The Duty of the said magistrate was to guard the suspect’s fundamental rights at a preliminary phase of a given trial, before it was held in the court. Investigating magistrate was to be a counterweight to the prosecutor; however, that goal was not achieved due to the Ministry of Justice’s policy and its final regulation’s form. The institution of the investigating magistrate has been criticized by many lawyers who demand to remove the institution. The review of the authentic files that document the real cases pending before the Provincial Court in Kraków allows a person to see how investigating magistrate’s job appears in a particular court case.