Modelling in jurisprudence, based on models of the application of law created by Jerzy Wróblewski and Leszek Leszczyński

Modelowanie jest niezwykle przydatną, na gruncie nauk empirycznych, metodą badawczą. Jej aplikacja w prawie polskim miała miejsce w latach 70-tych, od kiedy to można zauważyć nieprzerwane niemal jej stosowanie i rozwój. Refleksja nad modelowaniem i samymi modelami, które również stanowią obiekt badań, jest kluczowa dla zrozumienia ich i prawidłowego wykorzystania. Płaszczyzny przydatności modelowania takie jak - nauk w ogólności, nauk społecznych, prawoznawstwa, a wreszcie dogmatycznych gałęzi prawa - jak prawo karne i cywilne - wymagają omówienia. Aby jednak skutecznie zgłębić temat, wydzielić należy odpowiednią jego część - mianowicie stosowanie prawa. Samo już pojęcie stosowania prawa, podobnie jak pojęcie modelowania powinno zostać wytłumaczone. Prócz tych dwóch pojęć wyjaśnienia wymagają zagadnienia tak zwanej decyzyjnej teorii prawa. Po nakreśleniu ram pojęciowych należy przejść do najważniejszych dla polskiego prawoznawstwa modeli - stosowania prawa - stworzonych przez Jerzego Wróblewskiego i Leszka Leszczyńskiego. Omówienie koncepcji Wróblewskiego winno być ewolucyjne, ze względu na przemiany których autor dokonał w 1988 roku, udoskonalając swój model z 1972 roku. Prace zaś Leszczyńskiego, jako modelowe, rozważać należy jako osiągnięcie, zarówno na płaszczyźnie nauki prawa jak i samego modelowania. Charakter opracowań obu autorów, stworzenie przez nich modeli, oraz tych modeli oraz ich przydatność w zrozumieniu i zilustrowaniu procesów stosowania prawa jest nie do przecenienia.

Modelling ought to be considered an extremely useful tool for science. In the polish law system modelling was first applied in the seventies. Since then, its development and constant use, can be easily spotted. The understanding of both modelling and models (which are, as reality for modelling, not only the tool but also the subject of examination) is of vital importance for the use of them. Modelling and its presence in science, social studies, jurisprudence and both civil and penal law is a point to be made for it is useful on the ground of this thesis. To be exact, there is a need to narrow the field of modeling in jurisprudence, and narrow it to the application of law itself. Moreover, the sole terms, such as application of law, as well as modelling should be explained. Besides, the decision-making theory of law should also be a topic here. After this analysis is done, the two main and most important models of Polish jurisprucence - the judicial application model by Wróblewski and the decision-making model by Leszczyński - are the main points of interest. The analysis of works of Wróblewski should be viewed from a development perspective, whereas the works of Leszczyński, on the basis of jurisprudence and modelling itself. Both models are of worth, value, and extreme usefulness to the Polish theory of law.