Analiza Wybranych Wierszy Dylana Thomasa i ich Polskich Przekładów Autorstwa Stanisława Barańczaka

Dylan Thomas to jedna z najbarwniejszych postaci obecnych na scenie literackiej USA i Wielkiej Brytanii w XX wieku. Dotychczas powstało stosunkowo niewiele prac naukowych na jego temat, natomiast w Polsce wzmianki o poecie są bardzo rzadkie. Znany jest natomiast polski tłumacz, który podjął się przekładu tomu Wiersze wybrane, najbardziej obszernego zbioru poezji Walijczyka – Stanisław Barańczak.Celem wyjściowym tej pracy było sprawdzenie, jakie zabiegi zastosował, aby przenieść na Polski grunt tajemniczą i niezwykle skomplikowaną poetykę Thomasa, opartą na słowotwórczych eksperymentach i dekonstrukcji gramatyki. Za metodologię posłużyły mi autorefleksje Barańczaka w postaci jego „Manifestu Translatologicznego” i posłowia do polskiego wydania Wierszy Wybranych, a także rozważania przekładoznawcze na temat eksplikacji (szeroko definiowalnej jako wyjaśnianie treści wcześniej niewyjaśnionych) i jej pokrewnych procesów, takich jak klaryfikacja. Analiza wykazała obecność tendencji wyjaśniających, wynikającą z natury języka polskiego racjonalizację, objawiającą się w poprawności gramatycznej wielu polskich odpowiedników, a także potwierdziła możliwość istnienia uniwersalnej dominanty semantycznej – porządku formalnego, trzymającego w ryzach wymyślną, często niezrozumiałą poetykę, o którym Barańczak wspominał w swoim tekście.

Dylan Thomas is one of the most colourful figures on the American and British literary scenes of the 20th century. So far, relatively few scholarly works on him have been written, while in Poland the mentions of the poet are kept to a minimum. On the other hand, Stanisław Barańczak, the only translator who rendered the volume Selected Poems, the most extensive collection of the Welshman’s poetry into Polish, is very well known.The initial goal of this work was to check what strategies Barańczak employed to transfer into Polish the mysterious and extremely complex poetics of Thomas, based on word-formation experiments and the deconstruction of grammar. The methodology was based on Barańczak's self-reflection in the form of his "Translatological Manifesto" and the afterword to the Polish edition of Selected Poems, as well as translation studies on explicitation (broadly defined as explaining initially implicit meanings) and its related processes, such as clarification. The analysis showed the presence of explanatory tendencies, rationalization resulting from the nature of the Polish language, manifested in the grammatical correctness of many Polish equivalents, and also confirmed the possible existence of a universal semantic dominant – a formal order keeping in check the fanciful, often incomprehensible poetics that Barańczak mentioned in his paratext.