Women in Blok's Life and Poetry

Niniejsza praca ma na celu udowodnienie, że główną osią twórczości Aleksandra Błoka jest kobiecość, pierwiastek, bez którego niemożliwym jest zrozumienie zarówno jego poezji jak i samego autora. Próbuję odpowiedzieć na pytanie, jaką dokładnie rolę odegrały kobiety w określonych momentach życia poety oraz określić, jak ewoluowało rozumienie kobiecości przez Błoka. Jednym z najważniejszych terminów używanych w mojej pracy jest zhiznetvorchestvo, z rosyjskiego “tworzenie życia”. Oznacza ono świadome kreowanie życia zgodnie z zasadą, że sztuka nie jest zaledwie odbiciem rzeczywistości, ale środkiem jej budowania poprzez tworzenie kulturowo znaczących zachowań, znaków-kluczy, oraz przywdziewanie literackich i społecznych masek. Błok w swoim teatrze zhiznetvorchestva nie tylko sam brał udział, lecz wciągał w niego otaczających go ludzi, przede wszystkim kobiety, w których doszukiwał się przejawów Wiecznej Kobiecości.W pierwszym rozdziale opisuję sylwetki kobiet, które bardziej niż inni wpłynęły na poetę: jego matkę, żonę, pierwszą kochankę (Ksenię Michajłownę Sadowską) oraz dwie wielkie inspiracje i muzy (Natalię Nikołajewnę Wołochową oraz Lubow Michajłownę Delmas). W niniejszej pracy analizuję także wpływ życia intymnego poety na jego twórczość, zgodnie z jego własną teorią o niemożności rozdzielenia życia i poezji. Błok odbierał swoją żonę, podobnie jak i inne kobiety swojej sfery, jako przejaw ideału, Wiecznej Kobiecości i z tego powodu uznawał małżeństwo za swoisty próg prawdy, za którym tworzy się nowe ciało, a kobieta staje się drzwiami błogości. Jednakże, rozumiał to w apokaliptycznym, eschatologicznym kontekście, a nie fizycznym i seksualnym. Warto wspomnieć, że Błok obawiał się przedłużania swojego rodu i w tym kontekście rozważał kwestie neurastenii, chorób wenerycznych, wampiryzmu i dziedziczenia zła. Mogło być to spowodowane przedwczesnym doświadczeniem płatnych kontaktów z kobietami. Oczywiście, obraz prostytutki również wniknął do poezji Błoka (postaci Nieznajomej, czy też Katii z poematu Dwunastu). Niemniej, nawet w kobietach upadłych Błok dalej portretował kolejne przejawy Sofii Mądrości Bożej.Sofia jest jednym z najważniejszych archetypów kulturowych. Błok przejął tę wizję od Włodzimierza Sołowjowa. Przez nią możliwa jest próba spojrzenia w sedno świata, ujrzenia boskiego piękna i absolutnej prawdy. Sofia jest żywiołem łączącym to, co boskie z tym, co ludzkie, chrześcijańską i platońską ideę bożego zamysłu o świecie, Matkę Bożą z pogańską wiarą w Matkę Ziemię. Najpełniejsze i bezpośrednie wyrażenie znalazła ta idea w wierszach o Pięknej Damie.Rosja w poezji Błoka łączy w sobie wszystkie wyrażenia Sofii. Mit o twórczym pięknie kobiecym ewoluował do idei płodnej i tragicznej Rosji. Ojczyzna Błoka jest źródłem dumy i bolesnych rozczarowań jednocześnie.Ostatnim etapem kreatywnej rekonstrukcji mitów Sofii i Ojczyzny jest poemat Dwunastu, w którym Błok w poetycko-muzycznej konwencji pokazuje, że Rewolucja jest sofijnym, kosmicznym żywiołem, eksplozją światowego ducha muzyki i końcem historii.Po wnikliwej analizie biografii poety oraz jego dorobku w kontekście zhiznetvorchestva doszłam do wniosku, że Aleksander Błok jako osoba i poeta został ukształtowany pod wpływem otaczających go kobiet i cała jego poezja jest jego hołdem dla nich.

This master thesis is to prove that the main axis of Alexander Blok’s poetry is the feminine, element without which it is impossible to understand him and his poetry. In this work I make an attempt to answer what role was exactly played by women at certain points of poet’s life. The main aim of the thesis is to trace how Blok’s understanding of feminine was evolving. One of the most important terms used in this thesis is life-creation, Russian zhiznetvorchestvo. That means conscious creation of life basing on the rule that art is not an mirror of reality, but a mean to construct it by building up culturally significant behaviors, sign-keys, and also permanent redressing literary and social masks. Alexander Blok in his life-creation process was involving not only himself, but also other people, mainly women. He was searching for the Eternal Feminine in them. In the first chapter I give the silhouettes of the women who more than others influenced the poet: his mother, wife, first lover (Xenia Mikhailovna Sadovskaya), great muses (Natalia Nikolaevna Volokhova and Lubov Alexandrovna Delmas). In this master thesis I also review the influence of Blok’s intimate life on his legacy, as according to his own theory of life-creation it is impossible to divide life from poetry. Blok perceived his wife, as well as all women of his social class in fact, as identification of the genius of Eternal Feminine and because of it he took a marriage for specific threshold of truth where women becomes a door to blessedness. However, the poet understood it in an apocalyptic, not physical way. It is important to mention, that Blok was afraid to prolong his kin, which he considered degenerated. In this context he dealt with issues of neurasthenia, sexual diseases, vampirism and the inheritance of evil. This and his general asexuality could have been caused by an early experience of paid relations with women. Of course, the prostitute is a very important image in his poetry (the Stranger, Katia from The Twelve). Nevertheless, even in pictures of fallen women Blok portrayed the Eternal Feminine, Sophia the Wise. Sophia is one of the most ancient cultural archetypes, which Blok inherited from Vladimir Solovev. Through her it is possible to make an attempt to insight into the world and to behold the divine beauty and absolute truth. Sophia is an element which connects the divine and people, Christian and Platonic God’s idea about world, God Mother and pagan belief in Mother Soil. The most vivid expression of Sophia we can find in Blok’s Poems about the Beautiful Lady.Russia in Blok’s poetry combines all features of Sophia. The myth of creative women’s eternal beauty transforms to an idea of fertile and tragic Russia. The Motherland for Blok is a source of pride and painful disappointments at the same time. The last stage of the creative reconstruction of the myth of Sophia and the Motherland is poem The Twelve. There Blok shows us in poetically-musician way that the Revolution is a sophic, cosmic element, the surge of world music and the end of history.After detailed examination of poet’s biography and legacy in life-creation context I came to the conclusion that Alexander Blok as a person and as a poet was formed mainly under the influence of women and that Blok’s poetry was his tribute for them.